„Wat wij meemaakten, is verschrikkelijk. Zuid-Afrika is een mooi land, er wonen lieve mensen. Maar wij hebben het slechtste van Zuid-Afrika gezien”, vertelde Bakker vanmorgen per telefoon. In het dagelijks leven werkt hij als opsporingsambtenaar bij de gemeente Purmerend. Voorheen was hij infanterist bij Defensie en beveiliger. Bakker zou met zijn 44-jarige vrouw de komende weken op huwelijksreis gaan in Afrika, een trip van zo’n drie weken.

Pinautomaat

„Zondagavond landden we rond kwart over negen op de luchthaven van Johannesburg. Het duurde even voordat de groep compleet was voor vertrek per bus naar ons hotel, ongeveer drie kwartier rijden vanaf de airport. Op de luchthaven stond ongeveer de helft van onze groep in een rij voor de pinautomaat. Dat is kwaadwillenden misschien opgevallen.

Op de hoofdweg, bij een afslag niet ver van ons hotel, hield een politiewagen ons staande. Een zogenaamde politieauto met daarin een zogenaamde agent. De buschauffeur en de gids moesten meekomen. Toen bleek dat we werden overvallen. Vijf mannen met wapens kwamen de bus in. Ze droegen messen en pistolen. Sommigen bedekten hun gezicht met bivakmutsen, anderen met bandana’s. Het was donker in de bus. We zijn gewoon gegijzeld. Een van de overvallers reed de bus een kilometer verder. We stonden daar op een afgelegen smalle laan.

Mijn vrouw en ik zaten vooraan in de bus. Ik zei haar: „Stop alles wat van waarde is, onder je achterwerk. Dan zien ze die spullen niet.” Ik heb demonstratief mijn gouden ketting en portemonnee afgegeven. Spullen zijn maar spullen. Ik wilde levend uit de bus komen. Ik heb nog vlug mijn pinpas uit mijn portemonnee kunnen halen. Mijn trouwring, die ik pas drie weken draag, kon ik van mijn vinger halen en onder mij voet verstoppen. De mannen stalen de fluoriserende tas van mijn vrouw. Daar zaten onder meer haar medicijnen in, die ze gebruikt vanwege rugklachten. We zijn veel kwijt. Onder meer een bedrag van duizend euro.

Vlak bij ons zaten twee jonge meiden, achter in de twintig, samen met hun moeder. Die meiden waren volledig in paniek. Hun moeder zat in elkaar gedoken, die was in shock. Diverse keren riepen enkele andere reizigers en ik: „Geef je spullen af!”

Sommigen gingen echter in verzet. Die wilden hun bezittingen niet afgeven. Misschien omdat ze gehecht zijn aan bijvoorbeeld hun trouwring. Een Nederlander van in de zeventig riep in het Engels: „Je krijgt niks! Schiet me maar neer als je dat wilt.” Dat was niet aan dovemansoren gericht. Ik hoorde dat de trekker van een wapen werd overgehaald. Tot twee keer toe. Ik herken dat geluid uit mij tijd bij Defensie. Het wapen blokkeerde. Waarschijnlijk omdat de overvaller eerder iemand met zijn wapen op het hoofd had geslagen, waardoor het patroon niet goed in het wapen zat. De patroonhouder vonden we later in de bus.

Na hun rooftocht in de bus dwongen de overvallers de chauffeur en de gids een bagageruimte te openen. De overvallers hebben zo’n dertig koffers meegenomen. De chauffeur en de gids werden met tiewraps om hun polsen gekneveld. De criminelen wilden zo kennelijk voorkomen dat die twee meteen de politie konden bellen.

Veel pijn

Toen de overvallers vertrokken, schakelde ik over op de hulpverleningsmodus. Ik heb de gids en de chauffeur van hun tiewraps bevrijd. De handen van de gids waren gezwollen. „Maak me los! Mijn bloed kan niet doorstromen”, schreeuwde hij. Ook de buschauffeur leed veel pijn. Ik had niks scherps, dus ben maar als een gek met mijn huissleutel die tiewraps door gaan snijden.

Ik liep door de bus en vroeg mensen of ze waren gestoken of geslagen. Ik stelde reizigers gerust en deelde flesjes water uit. Nogal wat mensen waren in shock. Omdat ik een zwarte trui droeg en er nauwelijks zicht was in de bus, dachten sommigen eerst nog dat ik bij de overvallers behoorde. Keren op het smalle weggetje was niet mogelijk, dus gingen we achteruitrijdend weer terug. Uiteindelijk arriveerden we in ons hotel, drie kwartier later dan gepland.

De machteloosheid. Die vind ik het ergst. Op een gegeven moment zag ik in de broekzak van een overvaller, die met zijn rug naar me toe stond, een mes zitten. Dat had ik kunnen grijpen. Maar wat begin je tegen vijf van die mannen? Voor hen telt een mensenleven niet. In onze groep zaten ook twee politiemensen. Ook zij vertelden over dat machteloze gevoel. In Zuid-Afrika doen criminelen zich vaker voor als politiemensen. Ze spreken daar van blauwezwaailichtencriminelen. Ik wist dat Johannesburg de meest criminele stad is van Afrika.

Normaal gesproken duurt het even voor dat er iets van een groepsgevoel is tijdens zo’n reis, maar de afgelopen dagen ervoer ik saamhorigheid. Sommige reizigers hebben vrijwel niets meer. Geen onderbroek, geen tandenborstel. Dus hoor je anderen zeggen: Je kunt van mij wel een tandenborstel krijgen.

De hele groep heeft de rondreis door Afrika afgebroken. Mijn vrouw en ik hadden eerder deze week al naar Nederland kunnen vliegen, maar we besloten om nog even te blijven. Omwille van de groep. Vanavond vertrekken we met z’n allen naar de luchthaven in Johannesburg. Onder politie-escorte. Eerst had ik het idee dat de Afrikaanse politie niet van zins was om serieuze aandacht aan deze zaak te besteden. Toen heb ik bewust de media ingeschakeld. Nu maken de Zuid-Afrikaanse autoriteiten wel serieus werk van deze overval. Een speciale eenheid van de politie heeft getuigenverklaringen opgenomen. De ambassadeur is langs geweest, er zijn vervangende paspoorten geregeld. Het duurde wel lang voordat de beroofde passagiers weer beschikten over vervangende medicijnen.

Volgende week, 4 oktober, ben ik jarig. Helaas is ook mijn cadeautje gestolen. Mijn vrouw had een heel mooi boek voor me gekocht. Daarin staat van alles over het getrouwd zijn. Ik heb al gezegd: „Als het mis gaat in ons huwelijk, kun je mij niets kwalijk nemen. Want omdat ik dat boek niet heb gekregen, heb ik niet kunnen weten hoe het moet.””

36 Nederlanders beroofd in Zuid-Afrika

DEN HAAG (RD). Een groep van 36 Nederlanders is zondagavond overvallen in Johannesburg. Het gezelschap was net in Zuid-Afrika aangekomen voor een reis van 22 dagen door het land met de organisatie Fox. Ze waren in een bus op weg van het vliegveld naar het hotel toen ze werden gestopt door een zogenaamde politieman in een neppolitiewagen.

Vijf gemaskerde en bewapende overvallers beroofden de inzittenden van de bus.

Enkele passagiers kregen klappen en zijn door een arts onderzocht. Het is de bedoeling dat de groep Nederlanders vanavond terugvliegt naar Schiphol.

Overvallen toeristen woensdag in Nederland

JOHANNESBURG/DEN HAAG (ANP). De groep Nederlandse toeristen die zondag in Zuid-Afrika werd overvallen, keert dinsdagavond uit Johannesburg terug naar Nederland. Hun vliegtuig wordt woensdag om 10.30 uur op Schiphol verwacht, aldus een woordvoerder van de ANWB.

Het gezelschap was net in Zuid-Afrika aangekomen voor een rondreis toen de bus waarin ze zaten werd klemgereden door een auto met vijf gewapende overvallers. Die gingen er vandoor met bagage, mobieltjes, kostbaarheden en enkele reisdocumenten. De 36 Nederlandse slachtoffers zijn opgevangen in een hotel en gaven allemaal aan snel terug naar huis te willen.

„Op Schiphol staat woensdag een team klaar dat nazorg biedt aan wie daar behoefte aan heeft”, aldus de woordvoerder. De groep reisde met Fox, een organisatie die valt onder de ANWB.