Skyteam opent nieuwe horizon voor snel groeiend Aeroflot
De definitieve toetreding van Aeroflot tot de luchtvaartalliantie Skyteam in 2005 geeft de leidende Russische luchtvaartmaatschappij nieuwe mogelijkheden om haar toch al stevige marktpositie verder te versterken.
Aeroflot verwacht door de toetreding het aantal buitenlandse bestemmingen snel te kunnen gaan uitbreiden. Ook rekent het jaarlijks op minstens 20 miljoen dollar aan extra inkomsten. Op dit moment vliegt de Russische luchtvaartmaatschappij op 65 buitenlandse bestemmingen in 42 landen.
De Skyteam-alliantie bestaat onder meer uit Air France, Alitalia, het Amerikaanse Delta Airlines en Korean Air. In september dit jaar treedt ook het onlangs door Air France overgenomen KLM toe. De alliantie beschikt over 500 bestemmingen in maar liefst 110 landen. Zij heeft echter nog een groot gebrek aan bestemmingen in de gebieden van de voormalige Sovjet-Unie.
Aeroflot heeft op zijn beurt vooral een gebrek aan bestemmingen in West-Afrika en Zuid-Amerika. Beide partijen zien door de komende samenwerking hun behoeften in deze gebieden ruimschoots bevredigd.
Aeroflot leidt de huidige spectaculaire groei in de Russische burgerluchtvaart. Deze heeft veel minder dan in de rest van de wereld geleden onder de terroristische aanslagen van 11 september 2001 en maakte sindsdien juist een spectaculaire groei door.
Zo nam vorig jaar het totale aantal luchtvaartpassagiers in Rusland met 11 procent toe tot 29,5 miljoen, terwijl deze wereldwijd afnam. De eerste vier maanden van dit jaar bedroeg de groei zelfs 22 procent in vergelijking met dezelfde periode een jaar terug. Daarmee groeit het aantal luchtvaartpassagiers in Rusland inmiddels sneller dan in China. Het is zodoende de snelst groeiende burgerluchtvaartmarkt van de wereld geworden.
De grootste speler op de Russische markt is luchtvaartmaatschappij Aeroflot. Haar marktaandeel in vluchten op het buitenland bedraagt bijna 40 procent. Op de binnenlandse markt is ze verantwoordelijk voor ruim 10 procent van het totaal aantal vluchten.
Over 2003 vervoerde Aeroflot 5.9 miljoen passagiers en de eerste vier maanden van dit jaar nam het aantal passagiers met 17 procent toe. Deze groei vindt vooral plaats op de buitenlandse vluchten, waarop Aeroflot absolute marktleider is.
Dit heeft de Russische luchtvaartmaatschappij geen windeieren gelegd. Haar nettowinst over 2003 bedroeg 126,7 miljoen dollar. Dit is een stijging van maar liefst 42 procent ten opzichte van het jaar ervoor. De totale omzet in 2003 groeide met 153 miljoen dollar tot 1,716 miljard dollar.
Reden van Aeroflots grote succes is vooral zijn vermogen zich goed aan te passen aan de nieuwe marktsituatie in het post-communistische Rusland. De in 1923 opgerichte luchtvaartmaatschappij had tot het uiteenvallen van de Sovjet-Unie nog het absolute monopolie in de Russische burgerluchtvaart. Ze had toen wereldwijd echter een bar slecht imago. De technische staat van de vliegtuigen was vaak onder het minimaal vereiste niveau, het personeel nam het niet altijd even nauw met de veiligheidsvoorschriften en er was sprake van een slechte service.
Direct na de val van het communisme is Aeroflot geprivatiseerd. Het bedrijf viel daardoor uiteen in vele honderden regionale luchtvaartmaatschappijen. De overgebleven moedermaatschappij Aeroflot ging zich vooral concentreren op internationale vluchten.
Ze registreerde zich in 1994 als zelfstandig bedrijf onder de naam Aeroflot-Russian Airlines en kreeg een notering op de Moskouse aandelenbeurs. De overheid behield wel een meerderheidsaandeel van 51 procent, maar de Russische Nationale Reserve Bank verwierf een controlerend aandeel van 30 procent. De overige aandelen zijn in bezit van het management en ander personeel.
Eind jaren negentig onderging Aeroflot een ingrijpende reorganisatie, die onder meer leidde tot een efficiëntere bedrijfsvoering. Er werd ook beduidend meer geld geïnvesteerd in betere dienstverlening en in de modernisering van de luchtvloot.
De Aeroflot-toestellen kregen deels zelfs een nieuw jasje. De traditionele kleuren blauw en wit werden vervangen door zilver, marineblauw en oranje. Alleen het oude logo met de hamer en sikkel is nog altijd aanwezig, volgens Aeroflot op verzoek van het personeel.
Vooral de modernisering van de verouderde luchtvloot is de redding voor Aeroflot geweest. Hierdoor was het bedrijf in staat te kunnen blijven voldoen aan de almaar strenger wordende geluids- en veiligheidseisen op de buitenlandse bestemmingen in Europa en de VS.
Aangezien Russische toestellen als Toepolev en Iljoesjin niet aan deze nieuwe eisen voldoen, was Aeroflot genoodzaakt zich te wenden tot westerse vliegtuigbouwers. Inmiddels worden op buitenlandse bestemmingen uitsluitend koop- en leasetoestellen van Airbus en Boeing gebruikt. De verouderde Russische toestellen worden alleen nog maar op binnenlandse vluchten ingezet.
Overigens wil Aeroflot nog veel meer Airbus- en Boeing-toestellen aanschaffen, maar het bedrijf wordt hierbij volgens Aeroflot-directeur Valeri Okoelov structureel tegengewerkt door de Russische regering. Die maakt in haar poging de nationale luchtvaart te beschermen gebruik van importtarieven van meer dan 40 procent voor buitenlandse toestellen.
Het Kremlin hoopt dat op deze wijze Russische luchtvaartmaatschappijen alsnog toestellen van eigen bodem zullen aanschaffen. Volgens Okoelov weigeren Russische vliegtuigbouwers echter zich aan te passen aan de internationaal geldende normen en zullen ze daarom weinig afnemers vinden.
Door Aeroflots toetreding tot Skyteam zullen deze internationale normen niet alleen meer de toestellen zelf betreffen, maar ook gelden voor de gebruikte luchthavens, boekingssystemen en andere ondersteunende diensten.
Zo heeft de luchtvaartmaatschappij onlangs een modernisering van haar boekingssysteem aangekondigd naar Amerikaans model. Ook heeft ze haar plannen om een nieuwe luchthaven -Sjeremetovo 3- te bouwen nieuw leven ingeblazen.
Het enige nadeel voor de consumenten is dat ook de prijzen van de tickets de komende tijd zullen worden aangepast aan de internationaal geldende normen en derhalve flink omhoog zullen gaan.