Zaterdag. De Bovenwindse Eilanden in het Caraïbisch gebied houden hun adem in. Nadat de verwoestende orkaan Irma –categorie 5– het eilandenrijk in puin heeft geblazen, raast zusterstorm José door de regio.

De schade door José blijft beperkt. De orkaan blijkt op geruime afstand te passeren. „Een enorme opluchting. Iedereen had voor de zekerheid nog de houten planken en triplex voor de ramen laten zitten, maar die kunnen er nu eindelijk van af.”

Clarisse Buma, directeur van de St. Eustatius National Parks Foundation, beleeft angstige momenten als Irma passeert. „Heel eng. Mijn huis heeft een halfopen woonkamer. Twee zijden zijn altijd open, maar tijdens orkanen sluit je die af met ijzeren harmonicadeuren.”

Irma laat haar enorme krachten gelden op het huis. „De ijzeren harmonicadeuren begonnen te klápperen! Ik dacht: Vroeg of laat vliegt die hele ijzeren wand naar buiten. Of, nog gevaarlijker, naar binnen.” De deuren blijken de orkaankracht echter te trotseren.

Water spoelt onder de deuren door. „Tijdens de orkaan heb ik lopen dweilen en meubels verslepen. Op zo’n moment handel je gewoon, op de automatische piloot.” Angst en stress eisen hun tol. „De dagen erna was ik heel moe. Nu heb ik goed bijgeslapen en kan ik er weer tegenaan.”

Buma, zus van CDA-leider Sybrand Buma, heeft zich grondig voorbereid op Irma en José. „Ik heb voldoende eten en drinkwater ingeslagen, mijn telefoons en tablet helemaal opgeladen en, het belangrijkste, het huis gecontroleerd.” Verschillende eilandbewoners hebben haar verzekerd dat het huis het waarschijnlijk wel zou houden. „Ik heb de luiken dichtgedaan en op laatste moment nog een kapotte zinken dakplaat laten vastzetten.”

Tijdens de orkaan valt de elektriciteit uit. Geen stroom betekent: geen airco en geen ventilator. In de zwaar gebarricadeerde huizen met gesloten luiken loopt de temperatuur ongekend hoog op. „Kun je je voorstellen hoe warm?”

Communicatiemiddelen, stroomvoorziening en drinkwatertoevoer zijn ernstig ontregeld. Of helemaal uit de lucht. Buma, niet aangesloten op het waterleidingnet, is het gewend om drinkwater in te slaan. „Ik gebruik water uit de regenbak voor het afwassen en het schoonmaken.”

Daken zijn van huizen gevlogen, duikschool Golden Rock heeft zijn gebouw in zee zien verdwijnen. „Een groot persoonlijk drama voor die families. Ik hoop dat ze alle hulp krijgen die er is.” Golden Rock heeft vooraf duikvesten, duikflessen, vinnen et cetera in veiligheid gebracht. De duikschool moet op een andere locatie opnieuw beginnen.

Inzet militairen

Nederlandse militairen steken op het eiland de handen uit de mouwen. Rommel ruimen, straten schoonmaken, ontwortelde bomen verwijderen. De nutsbedrijven werken dag en nacht. Het leven op Sint Eustatius –Statia in de volksmond– komt langzaam weer op gang. „De veerkracht is enorm. Je hoort overal gehamer en getimmer. Mensen zijn bezig met reparaties.” Het wachten is tot alle voorzieningen weer zijn hersteld.

Inwoners blijken inventief. In het rampgebied ontstaat een levendige ruilhandel. „Ik krijg gehaktballen van een mevrouw die haar ijskast leeghaalt omdat ze geen stroom meer heeft”, vertelt Buma. „Ik betaal met biertjes.”

De aanvoer van eerste levensbehoeften naar het eiland is stilgevallen. „Het meeste komt met de boot uit Sint Maarten, maar dat kan nu niet meer. Dus er moeten nieuwe aanvoerlijnen worden opgezet. Ik hoop dat Nederland daarbij kan helpen.”

De sfeer op Statia –3200 inwoners– is rustig. „Plunderingen zie ik hier niet gebeuren. Dat hoort niet bij Statia. Mensen zouden ook meteen worden herkend. Militairen lopen daarom niet zo bewapend rond als op Sint Maarten.”

Mensen helpen elkaar. „Eilandbewoners zijn ervaringsdeskundigen. Iedereen maakt hier wel een paar keer in z’n leven een orkaan mee. De bevolking heeft veel kennis van orkanen. Ze weten ook goed hoe je een huis moet bouwen dat hurricaneproof, orkaanbestendig is.”