De scriba van de Protestantse Kerk in Nederland (PKN) had nooit gedacht dat zijn omstreden uitspraken nog eens het uitgangspunt voor een symposium zouden worden. Toch gebeurde dat, want de Vereniging Protestants Nederland (PN) hield zaterdag een symposium onder de titel ”Christendom en islam, mogelijkheden, tegenstrijdigheden, én de praktijk”. De bijeenkomst was ook georganiseerd ter ere van het afscheid van ds. L. J. Geluk als voorzitter.

Dr. R. de Reuver, scriba van de PKN, verwees in zijn toespraak naar de islamnota van de PKN uit 2011. „Die nota roept op tot een integer en eerlijk gesprek, zonder de belangrijke verschillen tussen moskee en kerk weg te poetsen. Zo wordt geconstateerd dat de islam, anders dan het christendom, een directe verbinding kent tussen godsdienst en politiek, en dat deze innige verbintenis vaak een gevaarlijke kant bleek te hebben.”

Volgens de scriba verschilt de islam wezenlijk van het christendom, omdat onderwerping de kern van de islam is, terwijl het christelijke geloof het leven uit de genade als een geschenk centraal stelt. „Ik zou in navolging van die islamnota willen pleiten voor een integere relatie met moslims. Geen koude theologische debatten, maar respectvolle benadering van de moslims, gericht op hun heil”, aldus dr. De Reuver.

Verstoting

Ds. C. W. Rentier, directeur van de Stichting Evangelie & Moslims, vertelde over zijn ervaringen met moslims die van de islam waren overgegaan tot het christendom. „Als zij toetraden tot het christelijk geloof en de christelijke gemeente kostte dat veel, soms was zelfs verstoting het gevolg. Hun toetreden moest wel het werk van de Heilige Geest zijn. Ze waren later tot zegen voor de christelijke gemeenten.”

De directeur citeerde een bekeerde moslim die het verschil tussen islam en christendom aangaf: „Christus heeft de omgekeerde weg afgelegd, Hij kwam uit de hemel naar ons toe, om vrede te brengen door zijn kruis. Hij vraagt maar één ding: Kom tot Mij, volg Mij.”

Volgens ds. Rentier heeft de moslim niet dezelfde verhouding met de Koran als de christen met de Bijbel. Islamitische ethiek valt niet te vergelijken met de christelijke. Over de gewelddadige kanten van de islam zei hij: „Moslims zijn niet noodzakelijk gewelddadig. Wel heeft Mohammed voor zijn sterven soera’s uitgesproken die oproepen tot geweld.” In dit verband citeerde ds. Rentier de in 2001 overleden missioloog J. Verkuyl van de Vrije Universiteit, die schreef: „Omdat in de Koran ook deze soera’s staan, zal uitbarsting van islamitisch geweld altijd boven de wereld hangen als een neerhangende lawine die elk moment kan neerdalen.”

Minder positief

De anglicaanse priester dr. J. M. Strengholt oordeelde vanuit zijn jarenlange ervaringen in Egypte aanzienlijk minder positief over het gesprek tussen christenen en moslims. „De kopten, een belangrijke groep christenen uit Egypte, weten dat er in West-Europa een vreedzaam beeld van de islam wordt getekend, maar Egyptische kopten ontmoeten in de praktijk volgens hen de echte moslims. En dat zijn de gewelddadige.”

Dr. Strengholt vertelde dat kopten op het tegenargument dat er ook vreedzame moslims zijn, antwoorden: „Gelukkig maar dat er zo veel ‘slechte’ moslims zijn die het niet nauw nemen.” Volgens dr. Strengholt staat de islamitische ethiek mijlenver af van de christelijke. „Daarom kan er geen aanknopingspunt zijn voor gesprek.”

Afscheid van ds. L. J. Geluk

Tijdens het symposium van Protestants Nederland, zaterdag in de Dordtse Pauluskerk, werd er afscheid genomen van ds. L. J. Geluk. Deze was, verdeeld over twee perioden, ruim zeventien jaar voorzitter van de vereniging. Ds. Geluk, emeritus predikant in de Protestantse Kerk, had in de jaarvergadering van mei de voorzittershamer al overgedragen aan ds. J. M. J. Kieviet.

In zijn slotwoord memoreerde ds. Geluk, nu erevoorzitter van Protestants Nederland, dat de vereniging in 1923 was opgericht uit verontrusting over de toenemende invloed van het rooms-katholicisme in Nederland. „Met de komst van zo veel moslims wordt het protestants-christelijke karakter nu van een andere kant bedreigd.” Hij noemde onder andere Noord-Afrika en Turkije als historische voorbeelden van landen waar de islam in staat bleek het christendom weg te vagen. Hij zei bevreesd te zijn voor de eenheid van moskee en politiek en ook voor de ‘drive’ van de islam om te veroveren. Behalve vrees, sprak ds. Geluk ook zijn hoop uit: „Toch geloof ik in die God, Die machtig is moslims tot Christus te leiden, in Wie alleen het leven en de enige hoop te vinden is.”