Bezoekers kunnen dit weekend een kijkje nemen achter de voordeur van kastelen, molens, pakhuizen, kerken, buitenplaatsen en veel andere monumenten. In de Drentse gemeente Westerveld staan veertig bezienswaardigheden op de lijst. „We zijn met een comité van vrijwilligers en een aantal historische verenigingen al sinds vorig jaar bezig met de organisatie.”

Wie vandaag naar Westerveld gaat, kan onder meer naar een bloedzuigerij, een korenmolen in bedrijf zien en de monumentale radiotelescoop in Dwingeloo van dichtbij bekijken.

Stadsomroepers

„Ieder jaar zijn de meeste monumenteigenaren weer bereid om één of twee dagen hun deuren open te zetten voor publiek”, weet Klomp. „Als iemand op zondag niet mee wil doen, hebben wij daar alle begrip voor.”

Nederland is een van de vijftig Europese landen die jaarlijks in september Open Monumentendag houden. Het Europese thema is dit jaar ”Discover nature together”, ”Boeren, burgers en buitenlui” het Nederlandse. „Deze kreet werd vroeger door stadsomroepers gebruikt om de aandacht van het volk te trekken”, legt projectdirecteur Edith den Hartigh uit. „Wij hebben de nadruk gelegd op ”together”. Met boeren, burgers en buitenlui worden mensen uit alle lagen van de bevolking bedoeld.”

Het thema is terug te zien in het soort monumenten dat je kunt bezoeken. De meeste hebben te maken met de economische relaties die boeren, burgers en buitenlui vroeger hadden. Daarom staan er tal van boerderijen, melkfabrieken, werkplaatsen, tolhuizen, molens, bierbrouwerijen, waaggebouwen, pakhuizen, en winkels op de lijst met open monumenten.

Plaggenhut

Wie een monument bezoekt, kan vaak ook deelnemen aan activiteiten. Westerveld organiseerde er veertien. Bezoekers kunnen bijvoorbeeld naar een vertelling luisteren of de wandelschoenen aantrekken voor een oerwandeling over de brinken van het dorp Diever. Klomp: „Zelfs de gemeenteraadsleden komen in actie. Ze gaan binnen 24 uur een plaggenhut maken. In onze gemeente ligt de oudste Kolonie van Weldadigheid. Tweehonderd jaar geleden is die kolonie opgericht om kansen te bieden aan paupers uit de stad. Om te testen of ze geschikt waren, moesten ze binnen 24 uur een plaggenhut maken met een schoorsteen waar rook uit kwam. Onze raadsleden onderwerpen zich dus ook aan die test.”

In Nederland waren de afgelopen maanden zo’n 18.000 vrijwilligers in ruim 300 gemeenten bezig met het evenement. Ongeveer 5000 monumenten openen hun deuren en daarnaast vinden er tal van culturele activiteiten plaats. Jaarlijks komen er zo’n miljoen bezoekers op af.