Dat meldt de Noorse nieuwsdienst Forum 18, die gevallen van discriminatie op grond van religie onderzoekt, woensdag. Kazachstan heeft van alle voormalige Sovjetrepublieken een van de strengste anti-godsdienstwetten – en die wordt mogelijk nog strenger.

De meest recente zaak draait om een zomerkamp van de protestantse gemeente in Oskemen (Ust-Kamenogorsk). De politie deelde daar boetes uit toen er geestelijke liederen gezongen worden. De rechter oordeelde daarop dat de kerk drie maanden lang geen religieuze activiteiten mag organiseren. Het verbod is nog niet definitief, omdat het kerkbestuur hoger beroep heeft aangetekend.

De tweede rechterlijke uitspraak is gericht tegen de protestantse Bron van Leven-gemeente. Deze mocht van 13 april tot 12 juli geen gebruik maken van het eigen kerkgebouw, omdat ze een samenkomst hadden belegd op een niet-geregistreerde lokatie. Dat het kerkbestuur de autoriteiten daarover vooraf had geïnformeerd, deed er volgens de rechter niet toe.

Een derde kwestie draait om het administratiekantoor van de Jehova’s Getuigen in Kazachstan. De jehova’s hadden om te voldoen aan wettelijke eisen, bewakingscamera’s in het gebouw opgehangen. Drie kleinere gedeelten van het pand vielen echter buiten het blikveld van de camera’s, waarop de rechter in Almaty oordeelde dat de werkzaamheden in het kantoor drie maanden lang stilgelegd moeten worden. Nadat de Jehova’s Getuigen bezwaar aantekenden, werd de maatregel deels ingetrokken. De organisatie mag nu alleen drie maanden geen gebruik maken van de gebedsruimten in het pand.

De veroordelingen zijn gebaseerd op het in 2012 ingestelde en in 2015 aangescherpte artikel 490 van het burgerlijk wetboek van Kazachstan. Daarin staat welke boetes er gelden voor overtreding van de godsdienstwetten. Het artikel schrijft bij de eerste overtreding van de regels boetes en een verbod voor van drie maanden op alle activiteiten. Bij een volgende overtreding volgen opnieuw boetes en bestaat de kans op een permanent verbod op de activiteiten van een kerk of organisatie die zich niet aan de regels houdt.

Artikel 490 stelt een leider van een niet-geregistreerde of verboden religieuze gemeenschap of –organisatie, een boete kan krijgen van rond de 750 euro. Dat is driemaal zo hoog als een gemiddeld maandsalaris in Kazachstan. Eén van degenen die dit jaar zo’n boete kregen is de 70-jarige baptistenvoorganger Ivan Janszen, een gepensioneerde met een laag inkomen.

Hoewel rechters nu nog de mogelijkheid hebben om lagere boetes op te leggen of om godsdienstige activiteiten voor minder dan drie maanden te verbieden, werkt de Kazachstaanse regering aan aanscherping van de regels. Daardoor worden rechters mogelijk in de toekomst verplicht om minimumstraffen op te leggen. Die kunnen dan uiteenlopen van een verbod van drie maanden op religieuze activiteiten tot een permanent verbod. Het Kazachstaanse parlement moet uiterlijk volgende maand zijn oordeel uitspreken over de plannen om de touwtjes strakker aan te trekken. Op dit moment kunnen godsdienstige groeperingen alleen permanent verboden worden als de overheid kan aantonen dat een religieuze groep een extremistisch of terroristisch gedachtenpatroon uitdraagt.

In de afgelopen maanden hebben Kazachse rechters ook meermalen straffen opgelegd aan individuele christenen die deelnamen aan godsdienstige activiteiten. In 15 van de 22 gevallen werd het de veroordeelden na hun vrijlating voor de duur van twee tot vier jaar verboden om hun godsdienst uit te oefenen.

De Kazachstaanse politie doet bovendien geregeld invallen bij kerken. Vooral niet-geregistreerde baptisten hebben in toenemende mate te lijden onder deze acties. De Kazachse evangelist Dmitry Janszen stelde eerder dit jaar tegen de Kazachstaanse afdeling van Radio Free Europe dat er sprake is van een golf van invallen bij niet-geregistreerde baptisten. De voorzitter van de Kazachstaanse Unie van Baptistengemeenten stelde dat er sinds begin 2017 al meer dan 20 keer boetes zijn uitgedeeld tegen gemeenten of individuele christenen.

Overigens worden niet alleen christenen het slachtoffer van de rigide benadering van godsdienst door de Kazachstaanse autoriteiten. Ook moslims hebben te maken met allerlei beperkingen.