„Denk aan het schaduwonderwijs, waar kinderen in het basisonderwijs worden klaargestoomd voor de eindtoets, omdat hun ouders willen dat hun kind een havo-advies krijgt in plaats van een vmbo-advies, ook als dat laatste beter bij het kind past”, zei de bewindsvrouw.

Ze maakte gewag van „een wereld van ongeluk” die eventueel kan ontstaan: „Van altijd maar op je tenen moeten lopen om met je hakken over de sloot te komen. Van altijd de slechtste van je klas zijn. Van niet met je vriendjes kunnen spelen omdat je bijles hebt.”

Ook op de universiteiten zijn er dergelijke gevaren. „Uit recent onderzoek bleek dat maar liefst meer dan een op de drie promovendi aan de Universiteiten van Amsterdam en Leiden het risico loopt om in een depressie te raken. Ook hier speelt prestatiedruk een belangrijke rol. Meer in het bijzonder publicatiedruk”, aldus de scheidende bewindsvrouw.

Een opleiding is ook van zoveel meer dan alleen economisch belang, benadrukte ze.„In mijn visie is onderwijs meer dan alleen een leverancier van werknemers. Onderwijs speelt zich af in een gemeenschap van studenten en docenten waar je je kunt ontplooien en kunt worden wie je bent. Maar waar ook collectieve waarden en maatschappelijk verantwoordelijkheidsbesef worden meegegeven. Waar je inderdaad ook kennis en vaardigheden opdoet, gericht op het verwerven van een volwaardige plaats in de samenleving. En niet alleen van een goede baan.”