De dood van Diana dompelde Groot-Brittannië in rouw. Vele tienduizenden mensen stonden huilend bij de paleishekken. De golf van verdriet, de bloemenzee voor het paleis, het was overweldigend, niet het minst voor de koninklijke familie, die lang wachtte voordat eindelijk de vlag op Buckingham Palace halfstok ging en de koningin het volk toesprak. Dat laatste ging niet erg spontaan: „Ze was net een ijsblokje dat een wanhopige poging deed om te smelten”, vond een Amerikaanse journalist. De monarchie liep een flinke deuk op, en de populariteit van prins Charles heeft zich nooit geheel hersteld.

Het verongelukken van de prinses was omgeven door speculaties: een dronken chauffeur –die ook omkwam–, een achtervolging door persfotografen, of zat de Britse geheime dienst erachter, zoals de 88-jarige vader Al-Fayed –eigenaar van warenhuis Harrods– nog steeds denkt? En in 2014 verscheen in Nederland een boek waarin werd gesteld dat Diana niet is verongelukt maar is verdwenen, en nu –na plastische chirurgie– op het Amerikaanse schiereiland Cape Cod woont.

Paparazzi

Diana Frances Spencer kwam in het middelpunt van de belangstelling te staan toen haar relatie met prins Charles in november 1980 bekend werd. De wereld zat aan de televisie gekluisterd toen de kleuterleidster op 29 juli 1981, kort na haar twintigste verjaardag, met de troonsopvolger van het Britse wereldrijk trouwde. Achter het sprookje ging algauw een leven in eenzaamheid schuil, in een rol waarop de prinses slecht voorbereid was.

In 1992 kwam Andrew Mortons biografie uit, waarvan later bleek dat de prinses zelf de bron was. Het boek, vol bizarre onthullingen, werd bekritiseerd, maar uiteindelijk gingen er 10 miljoen exemplaren over de toonbank.

Na jarenlange narigheid liep het huwelijk op 28 augustus 1996 op een scheiding uit. Diana noemde het de verdrietigste dag uit haar leven. Ze behield haar koninklijke titel, en haar plaats in de publieke belangstelling.

Diana sprak tot de verbeelding, maar op 31 augustus 1997 was het allemaal opeens voorbij. Haar zonen, destijds amper 15 en 12 jaar oud, liepen vijf dagen later met vader, oom en grootvader achter de kist –geplaatst op een affuit– door Londen. Zoiets zou van geen enkel kind gevraagd moeten worden, zegt prins Harry nu. Er is wel een verband gelegd tussen zijn eigen wilde gedrag en zijn moeilijke kinderjaren.

William is nog altijd verbijsterd over de praktijken van de paparazzi van wie wordt verondersteld dat ze zijn moeder de dood injoegen: „Als ze wisten hoe het er twintig jaar geleden aan toeging, zouden de mensen ontzet zijn. Als je de prinses van Wales en een moeder bent… Als je dan achtervolgd wordt door dertig mannen op motoren, die je weg blokkeren, die op je spugen, naar je roepen en rot doen om een reactie van je te krijgen… Als ze een vrouw aan het huilen brengen om hun foto’s te hebben, is dat ongepast. Ik herinner me nog dat als ze huilde, het meestal door de pers was.”

En zijn broer Harry zei: „Een van de moeilijkste dingen om te bevatten is het feit dat de mensen die haar achtervolgden in de tunnel, dezelfde mensen waren die foto’s van haar maakten terwijl ze nog stervende was op de achterbank van de auto.”

Invloed

Lady Di werd begraven op een eiland in het meer bij haar ouderlijk huis op landgoed Althorp. Maar ze is nog lang niet vergeten. De Britse media zijn er al de hele zomer druk mee. Verslaggevers blikten terug, Diana’s kok kwam aan het woord, en haar chauffeur. De ontwerpers van haar trouwjurk vertelden wat er allemaal misging.

Stukje bij beetje kwamen fragmenten los van het interview dat zondag werd uitgezonden, waarin haar zoons William en Harry spraken over hun moeder en over hoe ze zelf haar overlijden en begrafenis hebben beleefd. Zondag kwam ook een documentaire –”In Her Own Words”– op de buis waarin Diana sprak over de relatie van haar man met zijn jeugdliefde Camilla Parker-Bowles, die hij ook na de trouwdag aanhield. Zelf ging Diana op het gebied van huwelijkstrouw ook allerminst vrijuit. Haar eetstoornis boulimia liet eveneens zien hoe achter een façade van glitter en glamour een ongelukkig leven schuilging.

De ”prinses van het volk” heeft invloed gehad op het functioneren van de Europese monarchieën. De openhartigheid van William en Harry in het interview over hun moeder is ongekend, zeker voor de Britten. Vorstenhuizen zijn opener en minder afstandelijk geworden. Moderne royals zwaaien niet van een afstandje, maar schudden handen, zo veel mogelijk. Ze willen dicht bij het volk staan en zich zo gewoon mogelijk gedragen. Dat gaat de jongere generatie vaak beter af dan de ouderen. Het leidt overigens tot decorumverlies dat niet door iedereen wordt toegejuicht.