De besmettingen werden veroorzaakt door zogeheten heater-cooler units, apparaten die tijdens openhartoperaties het bloed op de juiste temperatuur houden. De onderzoekers kwamen erachter dat de besmettingen plaatsvonden via een waterreservoir, waar de bacterie inzat, op het apparaat dat niet hermetisch is afgesloten. Een krachtige ventilator op het apparaat blies de bacterie vervolgens door de operatiekamer.

De eerste besmetting werd vastgesteld bij een patiënt in Zwitserland, daarna volgden die Duitsland, Nederland, het Verenigd Koninkrijk, Canada en de Verenigde Staten.

In Nederland zijn de betreffende apparaten inmiddels overal van de operatiekamers weggehaald. „De bron van de infectie is opgespoord en opgeruimd, maar artsen moeten nog zeker twee jaar alert zijn op mogelijke patiënten”, zegt Jakko van Ingen, arts-microbioloog in het Radboudumc.

De bacterie Mycobacterium chimaera is familie van de tbc-bacterie en is resistent tegen alle schoonmaakmiddelen. „Het is een bacterie die maar zelden gezondheidsproblemen veroorzaakt. Soms zit hij in drinkwater, maar dat is geen probleem. Onze maag en darmen ruimen hem gewoon op”, aldus Van Ingen.

Pas als de bacterie op een onnatuurlijke manier zoals tijdens operaties in het lichaam terechtkomt, kan hij ziekteverwekkend en zelfs levensbedreigend zijn. Mensen krijgen koorts, verliezen gewicht, zweten veel, zijn heel moe en verliezen conditie. „Het is een langzaam slopende ziekte die je kunt vergelijken met tuberculose die je - als je niet wordt behandeld - langzaam uitteert”, vertelt de microbioloog.