„Dit is mijn portret”, zegt Rohen Tan Bayani (25) met een brede grijns. Hij wijst naar een van de elf houtskooltekeningen op de expositie ”AZC portretten” in de Stadswinkel van Cultura Ede. Hij is zojuist vanuit het asielzoekerscentrum (azc) in Arnhem naar Ede gefietst. Bijna dagelijks legt hij de ruim 25 kilometer op de tweewieler af om op het roc in Ede lessen Nederlands te volgen.

Eind 2015 vluchtte Bayani uit Afghanistan naar Nederland en kreeg hij een plek in de noodopvang voor asielzoekers in Ede. Deze lag niet ver van de woning van Henk Oudijn (43). De grafisch ontwerper, die in zijn vrije tijd graag tekent en schildert, kwam al snel met bewoners van het centrum in contact. „Er werd een Meet & Eat georganiseerd, waarbij een vluchteling bij ons thuis kwam eten. Het idee ontstond om, samen met een collega en een vriend, teken- en schilderles te geven aan mensen uit het azc.”

Tien weken lang kregen vijftien tot twintig asielzoekers uit onder meer Irak, Syrië en Afghanistan les op een locatie buiten het azc. Tussendoor bezocht Oudijn mensen in het opvangcentrum. Hij wijst naar de portretten van bewoners die hij er ontmoette, variërend van een baby en kleuter tot een oma die lijdt aan dementie. Met deze portretten wil hij de vluchtelingen een gezicht geven. „Ik koos voor houtskool omdat dit een puur materiaal is, waarmee je op verschillende manieren kunt werken.”

Toen de noodopvang in het najaar van 2016 sloot, verhuisden de bewoners naar andere plaatsen. Vijf mannen die in Arnhem een plek kregen, komen nu nog wekelijks naar Oudijn om bij hem thuis schilder- en tekenlessen te volgen. „Ik vind het super dat ze de kosten van een treinkaartje ervoor over hebben, aangezien ze niet veel te besteden hebben. Ze zijn echt vrienden van me geworden”, zegt Oudijn.

De avonden vormen een mix van creativiteit en gezelligheid. „Soms eten we ook met elkaar”, zegt Bayani. „Lekker Nederlands eten.” In Afghanistan bestond zijn werk onder meer uit het maken van film- en videoproducties. Ook bekwaamde hij zich in schoonschrijven. Het tekenen en schilderen was nieuw voor hem. Hij doet het met plezier. Uit een plastic tas haalt Bayani een portret van koning Willem-Alexander tevoorschijn, geschilderd met een foto als voorbeeld. Nu is hij bezig ”Het melkmeisje” van Vermeer na te schilderen.

Geëmotioneerd vertelt de vluchteling dat zijn ouders niet meer leven. Een door zijn vader geschreven boek, een kostbaar persoonlijk bezit, verloor hij tijdens de vlucht van Turkije naar Griekenland. Dankbaar is hij dat hij twee weken geleden een verblijfsvergunning kreeg, zodat hij nu een nieuwe toekomst in Nederland kan opbouwen. „Ik vind het leuk om mensen te ontmoeten en wil graag de taal leren en kennismaken met de Nederlandse cultuur.” Van een roc-docent en van een kennis kreeg Bayani een camera, waarmee hij foto’s maakt van zijn nieuwe woonomgeving. Ook wandelt hij geregeld met een oude Afghaanse vrouw.

Oudijn noemt het contact met mensen zoals Bayani verrijkend. „Doordat ik hen leerde kennen, ben ik milder over vluchtelingen gaan denken. Een van de mannen die ik heb geportretteerd moest deze week naar de rechtbank. Zijn zaak ziet er niet gunstig uit. Dan vraag ik me af: waarom zou hij terug moeten naar Afghanistan, waar hij geen toekomst heeft?”

De meeste asielzoekers die hij ontmoet, zijn moslim, terwijl Oudijn christen is. „Soms praten we daarover. Er is ook een keer iemand meegeweest naar de kerk”, zegt de hersteld hervormde Oudijn. Bayani staat open voor contact met mensen van elke religie. „Mijn vader zei altijd al dat hij niet begreep waarom mensen met elkaar vechten, soms ook om religieuze redenen.” Hij omhelst Oudijn. „Hij is christen en hij is mijn broer.”

De expositie ”AZC portretten” is tot en met 4 augustus te zien in de Stadswinkel van Cultura, Molenstraat 45 te Ede. >>rd.nl/azcportretten voor een video.