Milosevic toont een beetje spijt
Slobodan Milosevic heeft dinsdag voor het eerst tekenen van spijt getoond tijdens zijn proces voor het Joegoslavië-tribunaal. Dit gebeurde toen voor het eerst een getuige werd opgeroepen uit een van de kwetsbaarste groepen slachtoffers van de oorlogen in ex-Joegoslavië: de weduwen die zijn achtergebleven met kleine kinderen.
Ajmane Behramaj, een Kosovo-Albanese vrouw, verloor op het hoogtepunt van de Kosovo-crisis in 1999 haar man en haar zes weken oude baby. „Het spijt mij dat de getuige haar baby heeft verloren, maar ik moet een aantal vragen stellen”, zei Milosevic, voordat hij aan het kruisverhoor van de eerste vrouwelijke getuige begon. De ondervraging was dan ook milder van toon dan bij eerdere verhoren, en Milosevic hield het kort. „Hij lijkt net een mens”, merkte een Joegoslavische journaliste na afloop van de zitting sarcastisch op.
Behramaj is 32 jaar oud, maar door het leed getekend. Waarnemers zijn het erover eens dat zij er veel ouder uitziet. Zij is de eerste analfabete getuige in het proces tegen de ex-president van Joegoslavië. Normaal lezen getuigen de plechtige verklaring van een velletje papier voor waarin zij verklaren dat zij de waarheid zullen spreken, de hele waarheid en niets dan de waarheid. In Behramajs geval moest voor een omslachtiger procedure worden gekozen: aanklager Dirk Ryneveld las de formule voor in het Engels. Een tolk voor simultane vertaling maakte daar een Albanese vertaling van, die Behramaj via een koptelefoon hoorde en na moest zeggen. Haar woorden werden daarop weer simultaan vertaald in het Engels, Frans en Servo-Kroatisch.
Behramaj, afkomstig uit het dorp Izbica, werd in het voorjaar van 1999 door Servische troepen gedwongen haar woonplaats te verlaten: tanks reden na het begin van de NAVO-bombardementen het dorp in. In een lange stoet probeerden naar schatting 3000 mensen te voet Albanië te bereiken. De lange rij mensen werd beschoten. Daardoor verloor Behramaj het contact met haar zus die op dat moment haar zes weken oude baby droeg. Door gebrek aan voeding is de baby overleden, zo hoorde Behramaj later. Zij heeft het kind nooit teruggezien. De weduwe zorgt nu voor haar vier overgebleven kinderen.
Na lange omzwervingen bereikte Behramaj Albanië. Haar man hield zich schuil in de heuvels van Kosovo. Later, toen Kosovo na de NAVO-bombardementen onder VN-bestuur was geplaatst, kon Behramaj terugkeren. Toen hoorde zij dat haar echtgenoot was gedood.
Aan het begin van de ochtend had Milosevic geklaagd over de omstandigheden waaronder hij zijn verdediging moet voorbereiden. „Ik heb alleen een telefoon, en die deed het gistermiddag niet”, zei de 60-jarige ex-president, die zichzelf verdedigt. Tegenover hem staat het complete apparaat van hoofdaanklaagster Carla Del Ponte. Daardoor is het principe van de „wapengelijkheid” van aanklacht en verdediging geschonden en moet hij dus worden vrijgelaten, argumenteerde de ex-president van Joegoslavië. Voorzittend rechter May zei dat over huishoudelijke zaken vandaag zou worden gesproken.
Milosevic heeft er zelf voor gekozen geen advocaat in de arm te nemen omdat hij het tribunaal illegaal vindt. Hij heeft in de gevangenis de beschikking over alle papieren die normaal op het kantoor van zijn advocaat zouden liggen. Ook heeft Milosevic herhaaldelijk juridische adviseurs ontvangen in de VN-cellen in Scheveningen. Tijdens de zittingen hamert Milosevic er steeds weer op dat hij geen eerlijk proces krijgt.
Later dinsdag klaagde Milosevic opnieuw over de telefoon: hij zou niet kunnen bellen met de mensen die hem helpen bij de voorbereiding van zijn verdediging. Ook in Belgrado klaagden vertegenwoordigers van Milosevic’ Socialistische Partij van Servië (SPS) hierover. May gaf de griffie van het tribunaal opdracht de zaak met de telefoon uit te zoeken.
Milosevic’ echtgenote, Mira Markovic, heeft inmiddels weer een visum voor Nederland gekregen en komt naar verwachting volgende week naar Den Haag. Vorige week had Milosevic nog geklaagd dat hij zijn vrouw zo zelden ziet. Zij zijn erg aan elkaar gehecht.