Dat schrijft Ellen van der Sar in het nieuwste nummer van Laetare, tijdschrift voor liturgie en kerkmuziek. Van der Sar, artistiek leider van de Residentie Bach Ensembles, komt in september met het boek ”Als Bach weer klinkt”. Daarin beschrijft ze de geschiedenis van 55 jaar cantatediensten in de Nieuwe Kerk en de Kloosterkerk in de hofstad. In Laetare staat een voorpublicatie uit het boek.

Het was volgens Van der Sar vanwege de „zeer ingetogen signatuur van de calvinistisch-protestantse traditie” in ons land dat er sinds de dood van Johann Sebastian Bach in 1750 bijna twee eeuwen voorbijgingen voordat hier de eerste Bachcantate in een kerkdienst werd uitgevoerd. Nog in 1936 schrijft musicoloog Casper Höweler: „In Duitsland en Engeland worden ze vaak uitgevoerd, maar de Nederlandse Protestanten schijnen nog altijd niet genoeg te beseffen, welke onuitputtelijke schat aan kerkmuziek zij in deze cantates bezitten.”

Het is midden in de Tweede Wereldoorlog als er voor het eerst in Nederland in liturgische setting een cantate van Bach klinkt. Dat is in Utrecht. Componist en dirigent Hans Brandts Buys voert, om aan de controle van de Kultuurkamer van de nazi’s te ontsnappen, in de Buurkerk tijdens zogenoemde godsdienstoefeningen Bachcantates uit. In 1945 richt Brandts Buys het Utrechts Studenten Koor en Orkest (USKO) op en treedt hij naar buiten met zijn activiteiten tijdens de oorlogsjaren. In 1967 organiseren het USKO en de toenmalige Universitaire Kapeldiensten de eerste officiële Bachcantatedienst in de domstad.

Ook in andere grote steden heeft de Bachcantate dan inmiddels voet aan de grond gekregen. In Amsterdam zijn in 1952 ds. H. A. Visser en organist Simon C. Jansen de motor achter cantatediensten in de Westerkerk. In Den Haag vindt in 1962 in de Nieuwe Kerk de eerste cantatedienst plaats, op initiatief van ds. J. H. Boerlijst en organist Gerard Akkerhuis. In Rotterdam is het in 1966 cantor-dirigent Barend Schuurman die in de Laurenskerk cantatediensten gaat organiseren.

Anno 2017 zijn er op veel plaatsen op zondag of zaterdag Bachcantates in liturgisch verband te beluisteren, blijkens de Nederlandse Bach Cantate Agenda 2017 die Eduard van Hengel bijhoudt. „Bachcantates zijn populair in Nederland”, concludeert Van der Sar. „Bij sommige mensen zijn ze zelfs zo geliefd dat ze er elke zondag wel een willen horen en ervoor op reis gaan. Het is onvoorstelbaar op hoeveel tijden en plaatsen de traditie van het uitvoeren van Bachcantates in Nederland inmiddels gestalte krijgt. (…) Van Kampen tot Middelburg, van Amersfoort tot Zuid-Scharwoude: overal weerklinkt Bach.”

Het boek van Van der Sar over 55 jaar cantatediensten in Den Haag wordt op zondagmorgen 24 september tijdens een cantatedienst in de Kloosterkerk in Den Haag gepresenteerd. Behalve Van der Sar leverden ook ds. Margreet Klokke, ds. Carel ter Linden, ds. Rienk Lanooy en Kees Versteegh een bijdrage aan de uitgave.