Vorige week donderdag, de 22e juni, stierf een zesjarig kind aan mazelen in het ziekenhuis van Monza, bij Milaan. Het kind leed aan leukemie. „Zulke patiëntjes hebben een zeer zwak immuunsysteem en zijn niet in staat om te reageren op infecties, zoals de mazelen”, zei Agostino Cortelezzi, hoogleraar in de hematologie, tegen een verslaggever van het dagblad La Repubblica. Naar verluidt hadden de ouders hun andere twee kinderen niet laten inenten en die hadden hun broertje aangestoken. „Het toont maar weer eens aan dat het belangrijk is dat álle kinderen worden ingeënt en niet alleen degenen die te kampen hebben met een zwakke gezondheid.”

Boete

De Italiaanse regering onder leiding van Paolo Gentiloni nam op 19 mei een decreet aan waarin vaccinatie verplicht wordt gesteld voor schoolgaande kinderen in de leeftijd van nul tot zestien jaar. Ouders die voor het begin van het schooljaar op 10 september geen bewijs van inenting kunnen overleggen, worden geldelijk bestraft. De maximale boete die ze kunnen verwachten, is vastgesteld op 7500 euro. Ze kunnen door de jeugdrechtbank worden vervolgd en die kan hun zelfs tijdelijk het ouderlijk gezag ontnemen. Directies van basisscholen, zo luidt verder het decreet, moeten kinderen die niet zijn ingeënt, weigeren. De leeftijd die hierbij geldt is tot en met zes jaar.

Tot dusverre gold de verplichting voor difterie, tetanus, polio en hepatitis B, maar er waren geen strikte sancties van kracht.

De nieuwe regelgeving voorziet in twaalf vaccinaties (waaronder die tegen de mazelen en de bof).

De Italiaanse regering heeft opvallend doortastend gehandeld omdat ze zegt „gealarmeerd” te zijn over het feit dat steeds meer kinderen niet worden ingeënt. En inderdaad, het percentage dat wel wordt gevaccineerd is de laatste jaren gedaald tot onder de 80 procent van de bevolking en dat is ruim onder de norm van 95 procent die de Wereldgezondheidsorganisatie aanhoudt. Het aantal sterfgevallen van kinderen als gevolg van infectiezieketen is ook toegenomen.

Er bestaat ontegenzeggelijk een toenemende weerstand in Italië tegen inenten. Gedeeltelijk is het verzet gebaseerd op verontwaardiging bij Italianen over het negeren door de overheid van hun ouderlijke macht. „De regering heeft een belangrijk deel van de samenleving genegeerd, een samenleving die niet a priori tegen vaccinaties is, maar die wel zijn eigen verantwoordelijkheid koestert”, stelt Ivan Cavicchi, die lesgeeft aan de medische faculteit Tor Vergata in Rome.

Andere tegenstanders wijzen op de risico’s van vaccinatie. Daarbij wordt onder andere gewezen op een wetenschappelijk artikel van de Britse arts Andrew Wakefield uit 1998. Wakefield legt daarin een verband tussen enerzijds het inenten tegen mazelen, bof en rode hond en anderzijds het voorkomen van autisme en darmziekten bij kinderen. Wakefield werd in Engeland overigens geroyeerd.

In Italië werden het afgelopen voorjaar twee artsen geschorst vanwege hun verzet tegen wat ze noemen „massavaccinatie.”

In het vaccinatiedebat in het rooms-katholieke Italië worden door voor- of tegenstanders opvallend genoeg geen religieuze motieven naar voren gebracht.

Oppositie is tegen

Een regeringsdecreet heeft een geldigheidsduur van zestig dagen. Het verliest zijn geldigheid als het vóór afloop van deze termijn niet tot wet is omgezet. Momenteel wordt het als wetsvoorstel in beide kamers van het parlement besproken. Een groot deel van de oppositie is mordicus tegen uitbreiding van de verplichte vaccinatie, waaronder de populistische beweging Vijf Sterren van Beppe Grillo. De verwachting is echter dat de meerderheidsregering, die met name steunt op de sociaaldemocratische Democratische Partij, de wet door het parlement krijgt geloodst.