Dat is ongebruikelijk, normaal gesproken doen nationale leiders dat alleen. Macron zei donderdag al dat Frankrijk en Duitsland „met één stem” zullen spreken en „hand-in-hand” gaan werken.

Vrijdag zei Merkel dat de top een „boodschap van optimisme” uitstraalde. „We zijn ons er bewust van geworden dat we ons om onze eigen toekomst moeten bekommeren.” Volgens haar is er voor 95 procent eensgezindheid. Als voorbeeld noemde ze defensiesamenwerking.

Macron knikte instemmend. „De Frans-Duitse symbiose is noodzakelijk om Europa vooruit te krijgen.” Hij zei zich te realiseren dat de realiteit in beide landen verschilt, zowel economisch als historisch. Hij vroeg zich af of er wel genoeg solidariteit is geweest met landen die het zwaarst zijn getroffen door de economische crisis. „We gaan samen oplossingen zoeken.”

Beide leiders zeiden een wijziging van het Europese verdrag niet uit te sluiten „als dat de EU beter kan uitrusten tegen mondiale uitdagingen”. „De globalisering moet een win-winsituatie zijn, en geen verliezers opleveren.”

De opleving van de Frans-Duitse as wordt door EU-fans hoopvol aanschouwd, maar sommige lidstaten vrezen dat ze hierdoor minder in de melk te brokkelen krijgen. Over de opwinding over de pro-Europese, jonge Fransman zei Rutte na de top: „Ik ben niet zo romantisch in die dingen. Er is een Franse president in wie ik enorm vertrouwen heb. Hij zit nu aan tafel en levert daar een verstandige bijdrage. Maar dat doet Theresa May ook.”