De Graaf komt Kamer tegemoet over kiesstelsel
Minister De Graaf (Bestuurlijke Vernieuwing) is bereid om te kijken naar de invoering van enkelvoudige districten in het nieuwe kiesstelsel. Hij komt daarmee tegemoet aan de wens van een Kamermeerderheid van CDA en PvdA.
Ook wil De Graaf kijken of het mogelijk is dat landelijke kandidaten ook op een regionale lijst mogen meedoen met verkiezingen voor de Tweede Kamer, liet hij woensdag blijken tijdens een debat over het kiesstelsel.
De Graaf stoeit al enige tijd met een weerspannige Kamer over het nieuwe kiesstelsel. Met de tegemoetkomingen die hij woensdag deed, lijkt hij voor het eerst op wat substantiële steun te kunnen rekenen.
De bewindsman is vooral CDA en PvdA tegemoetgekomen door niet vast te houden aan de twintig zogenoemde meervoudige districten, waarin meerdere kandidaten in de Tweede Kamer gekozen kunnen worden. Enkelvoudige districten, waarin de kandidaten vechten om één zetel in het parlement, zijn ook een serieuze optie, vindt hij. Dat worden er dan ongeveer zestig, had hij al eerder gezegd. CDA wil er liever dertig, de PvdA 75.
Enkelvoudige districten maken dan ook de zogeheten verenigbaarheid van lijsten mogelijk. Dat houdt in dat kandidaten op de landelijke lijst ook in de districten mogen strijden voor een Kamerzetel. Tot dusver had De Graaf vastgehouden aan de onverenigbaarheid van die lijsten.
Het nieuwe kiesstelsel houdt onder meer in dat de stemgerechtigden twee stemmen krijgen, een om de verhouding tussen partijen in de Kamer te bepalen en een om een kandidaat op de districtslijst te kiezen. Volgens De Graaf moet dat ertoe leiden dat de kloof tussen burger en politiek kleiner wordt.
Het debat was voorafgegaan door oproepen van VVD– en PvdA–fractievoorzitters Van Aartsen en Bos om de discussie over de zomervakantie heen te tillen. De Graaf zit daar niet mee. Hij gaat in de tussentijd gewoon verder met een wetsontwerp, dat eerst aan de Raad van State wordt voorgelegd. Als die er een oordeel over heeft geveld, moet het kabinet een standpunt innemen. Dat zal niet voor het najaar zijn. Pas dan moet de Tweede Kamer zich er over uitspreken.
VVD’er Luchtenveld gaf ruiterlijk toe dat zijn fractie verdeeld is. Zijn PvdA–collega Dubbelboer ontkende dat dat bij zijn partij ook het geval is. Dat fractievoorzitter Bos eigenlijk voor een tweepartijenstelsel is, zoals in het Verenigd Koninkrijk, staat volgens hem een tussenoplossing niet in de weg. Die tussenoplossing zou dan het nieuwe kiesstelsel zijn waar De Graaf mee bezig is.
Luchtenveld zei verder dat hij niet akkoord gaat met „gepruts in de marge". Zestig enkelvoudige districten, het compromis dat De Graaf gaat bekijken, komt daarop neer omdat dat maar een kleine verandering is. Ook SGP’er Van der Staaij vindt dat niet het hele kiesstelsel overhoop gegooid moet worden om marginale wijzigingen door te voeren. Net als SGP zien SP en GroenLinks helemaal niets in de plannen van De Graaf.
LPF is wel te porren voor een nieuw kiesstelsel langs de lijnen van het voorstel van De Graaf. LPF’er Nawijn deed de bewindsman de mogelijkheid aan de hand om een referendum te houden over de invoering van het nieuwe kiesstelsel.