”De mannen. Mannen en vrouwen naar Gods beeld”
Auteur: Henk Medema
Uitgeverij: Medema, Vaassen, 2003
ISBN 90 6353 418 3
Pagina’s: 168
Prijs: € 13,95. „Je bent een man. Durf je in de spiegel te kijken? En dan God hardop te danken dat je inderdaad bent die je bent? Een vent, deze kerel, door God geschapen en gewild, door Hem bedoeld en gevormd.” Met deze woorden op de omslag van het boek ”De mannen” wordt de lezer, een man waarschijnlijk, maar een vrouw mag ook, tot kopen verleid. Maar bedenk: „Dit boek moet je alleen openmaken als je daar het lef voor hebt. Heb het hart eens.”

In ”De mannen” belicht uitgever, schrijver en spreker Henk Medema het verschijnsel man, vanuit een bijbels-evangelische invalshoek. Medema is al jaren actief binnen Mannen in Beweging en leverde eerder al een bijdrage aan het boek ”Man!” Daarin werden aan het slot zeven kernwaarden geformuleerd, die tot uitdrukking moesten brengen waar de christelijke mannenbeweging in Nederland voor staat. Deze kernwaarden vormen de ruggengraat van het huidige boekje.

In zeven hoofdstukken worden de zeven waarden verder uitgewerkt. Het gaat om gehoorzaamheid aan „Onze Heer, Jezus Christus” door echte overgave, gehoorzaamheid aan Gods Woord en gebed (kernwaarde één), om het opbouwen van hechte vriendschappen (kernwaarde twee) en om geestelijke, morele en seksuele reinheid (kernwaarde drie). Dat alles dan met een doorwerking in huwelijk, gezin, de eigen kerk of gemeente en de maatschappij in haar geheel (kernwaarden vier tot en met zeven).

Bij wijze van warming-up wordt de vraag gesteld waar de lezer zich als man meer in herkent: in het rijtje ”zorg, mensen, gevoelens, huilen, werken om te leven, kwaliteit”, of in het rijtje ”prestatie, dingen, feiten, vechten, leven om te werken, kwantiteit”. Of iemand zich nu meer in de vrouwelijke of in de mannelijke aspecten herkent, doet niets af aan de vraag waarin die mannelijke identiteit nu eigenlijk echt bestaat. Het voorrecht beeld van God te zijn, is niet voorbehouden aan de man. Mannen en vrouwen zijn samen Gods beeld. Man zijn bestaat niet enkel uit (be)heersen, leiden en sterk zijn. Dat is een onbijbelse versmalling van de mannelijke identiteit.

Toewijding
Allerlei factoren hebben tot het ontstaan van de mannenbeweging geleid. Het veranderde rollenpatroon is er een van. Vrouwen werken net zo goed buitenshuis als mannen. De man is niet meer de traditionele kostwinner en degene die leidinggeeft in gezin, kerk en maatschappij. Het heeft mannen op zichzelf teruggeworpen. De midlifecrisis doet daar soms een schepje bovenop. Wie steeds gericht was op de buitenkant, „beetje baan, beetje auto, beetje huis, beetje geld”, ontdekt dat de deur naar de binnenkant van het hart is dichtgeroest.

„Wanneer heb je voor het laatst gehuild?” vraagt Medema zijn medemannen. „Wordt het niet tijd dat je van binnen opengaat voor God? Heel diep in je hart weet je dat. En in de mannenbeweging wordt dat voor het eerst tegen je gezegd. Pats. Boem. Au.” Op deze luchtige, maar ook serieuze toon is de auteur met de mannen in gesprek. Ze komen er niet van af door eens vaker een bloemetje mee naar huis te nemen. Het mes moet dieper. Ook gedisciplineerd leven in uitwendig gedrag is niet genoeg. Wie je bent als man, dat zit heel diep in jezelf geworteld. Alleen wie bereid is diep te graven, zodat „het niet alleen van buiten au is, maar van binnen echt gevoelig wordt raakt de kern.”

Binnen het huwelijk betekent dit de bereidheid om de ander als persoon te ontmoeten. Dat is net zoiets als op de rand van de afgrond staan terwijl je hoogtevrees hebt. Dus bouwen veel mannen een hekje eromheen en behandelen de vrouw als zorgende moeder, verleider of heilige. Het echte geheim ligt in de voortdurende toewijding aan de dagelijkse discipline om elkaar echt te leren kennen. „Het allerbeste wat een man voor zijn kinderen kan doen, is hun moeder liefhebben.” En zo kunnen we in de warmte van het gezin Gods gloedvolle nabijheid ervaren. Ondertussen houden mannen angstvallig afstand, letterlijk vaak met de afstandbediening in hun hand.

Tradities
Medema heeft in de mannenbeweging nogal wat verhalen gehoord van mannen die, wanneer je goed naar hen luistert, aangeven door hun vader in de steek gelaten te zijn en dat deed pijn. Als psycholoog ken ik deze verhalen ook. Veel vaders zijn goed in het verdienen van de kost en het uitoefenen van gezag, maar slagen er niet in een werkelijke band met hun zonen aan te gaan. Vaak is dat een patroon door de generaties heen. De vaders hebben zelf ook afwezige vaders gehad. De zonen staan dus voor de taak het anders te doen en niet zelf ook weer afwezige vaders te worden.

Oplossingsgericht als ik als man ben, mis ik in dit boek uiteindelijk een praktische invulling van hoe het dan anders kan. De schrijver realiseert zich dit zelf overigens ook. Hij heeft bewust willen problematiseren en stelt derhalve meer vragen dan hij er beantwoordt. Dat ligt ook een beetje aan de brede scoop van het boek. Erg veel zaken passeren de revue, waaronder de plaats van de vrouw in de gemeente. De schrijver wil zich daarin losmaken van allerlei tradities die het zicht daarop hebben belemmerd. Maar ondanks zijn pogen de Schrift hierin te laten spreken, verwisselt hij mijns inziens uiteindelijk toch vooral de ene interpretatie voor de andere. Dit neemt niet weg dat mannen die zich op hun manzijn willen bezinnen, in dit boek een boeiend klankbord vinden. Als ze er het hart tenminste voor hebben!