De zondagsscholen zijn veranderd. Vroeger richtten ze zich niet alleen op kinderen van de christelijke gemeente, maar ook op niet-kerkelijke kinderen, met de bedoeling hen zo met het Evangelie in aanraking te brengen. „Dat laatste gebeurt nauwelijks meer”, aldus Codée, in het dagelijks leven leidinggevende van het facilitair bedrijf van Driestar hogeschool in Gouda.

Kindernevendiensten

Dat niet-kerkelijke kinderen niet meer komen, verklaart voor een deel de grote terugloop van het aantal kinderen dat de zondagsschool bezoekt. Een andere oorzaak daarvan is de secularisatie. Een derde reden is dat ook sommige kerkelijke kinderen niet meer gaan. Deze daling, die tientallen jaren geleden inzette, is nog niet gestopt.

Dat heeft volgens Codée ook te maken met de kindernevendiensten. Hij geeft een toelichting aan de hand van recente cijfers. Telde de Bond van Hervormde Zondagsscholen vier jaar geleden in totaal nog 9400 kinderen op ‘zijn’ scholen, dat aantal is gezakt naar 8400. Die daling wordt uitsluitend veroorzaakt door een verminderde toestroom binnen gemeenten van de Protestantse Kerk in Nederland, waar steeds meer kindernevendiensten en basiscatechese voor 10- tot 12-jarigen komen, stelt Codée. „Binnen de gemeenten van de Hersteld Hervormde Kerk, die ook bij de zondagsscholenbond aangesloten is, is sprake van een lichte groei. De bond is niet blij met de invoering van kindernevendiensten. Tijdens de kerkdienst op zondagmorgen behoort het hele gezin aanwezig te zijn.”

Bezinning

Binnen de bond heeft naar aanleiding van deze terugloop een bezinning plaatsgevonden op de taak van de zondagsscholen. Het bestuur heeft besloten zich nog meer dan voorheen te richten op het overdragen van Bijbelkennis. Met deze kennis is het vaak droevig gesteld, aldus Codée. Hij noemt een recent voorbeeld. „Pas sprak ik kerkelijk betrokken mensen die het verhaal van de koperen slang niet kenden. Dat kan toch niet!”

Bijbelkennis is volgens Codée heel belangrijk. Hij somt twee Bijbelteksten op. Eerst Psalm 78:4: „Wij zullen het niet verbergen voor hun kinderen, voor het navolgende geslacht, vertellende de loffelijkheden des Heeren, en Zijn sterkheid, en Zijn wonderen, die Hij gedaan heeft.” En dan Deuteronomium 6:7: „En gij zult ze uw kinderen inscherpen, en daarvan spreken, als gij in uw huis zit, en als gij op den weg gaat, en als gij nederligt, en als gij opstaat.”

Verschuiving

Nu de zondagsscholenbond zich steeds duidelijker richt op het overdragen van Bijbelkennis bij de aangesloten zondagsscholen, heeft men niet meer speciaal de niet-kerkelijke kinderen op het oog, beaamt Codée. „De laatste jaren heb je een verschuiving gezien. Vroeger vonden niet-kerkelijke ouders het prima als hun kinderen naar de zondagsschool gingen. Tegenwoordig zijn de zondagen van hun kinderen gevuld met allerlei andere dingen. Nu proberen de clubs deze kinderen door de week te trekken. Dat past goed, want bij de clubs nemen ontmoeting en ontspanning een grotere plaats in.”

De zondagsscholenbond is de afgelopen jaren bezig geweest met het samenstellen van een complete leerlijn voor de aangesloten zondagsscholen. Die leerlijn sluit dan aan bij de catechese die na de basisschool begint. Het lesmateriaal bestaat uit een lesmethode in een losbladige map voor de leiding van de onder-, midden- en bovenbouw, extra plaatmateriaal, een digitale methode voor het elektronische schoolbord en een boekje met kernteksten uit de Bijbel. De belangstelling voor het materiaal dat vorige week werd gepresenteerd, is volgens Codée groot.

Daarnaast geeft de bond voor leidinggevenden het magazine BronverWIJSing uit, een magazine dat drie keer per jaar verschijnt. Voor de ouders is er het blad Opvoedingsbron, dat in samenwerking met onder andere de Hervormd-Gereformeerde Jeugdbond wordt uitgegeven.

Dertigers in de kerk

Nieuw is ook dat de Bond van Hervormde Zondagsscholen zich meer richt op de dertigers in de kerk. Codée vertelt dat het steeds vaker voorkomt dat deze groep ouders van een jong opgroeiend gezin de tweede zondagse dienst niet meer bezoekt. De bond wil hen met maatwerkoplossingen tegemoetkomen. „In een aantal kerkelijke gemeenten wordt de zondagsschool gehouden tijdens de tweede dienst. Het blijkt dat op die plekken de kerkdiensten beter bezocht worden en dat daar ook meer kinderen naar de zondagsschool gaan.”

Een andere vernieuwing is dat kinderen die zes jaar worden en dus de leeftijd bereiken dat ze naar de zondagsschool kunnen, een cadeautje met een persoonlijke uitnodiging krijgen om te komen. „Dat werkt goed.”

De zondagsschool kan de maatschappelijke ontwikkelingen niet keren, zegt Codée, „maar we moeten wel doen wat we kunnen.”

Lees ook:

„Steeds minder kinderen naar de zondagsschool” – verslag van de jaarvergadering van de Bond van Hervormde Zondagsscholen (RD.nl, 3 juni 2017)

Uitgestoken hand naar drukke dertigers – interview met ds. J. van het Goor (RD.nl, 6 januari 2017)