Recensie: Orgel Martinikerk Bolsward raakt iedereen
„De klank is uniek en raakt direct het hart van elke orgelliefhebber, uit welke hoek dan ook.” De toon is gezet met deze zinsnede van Aart Bergwerff in ”Een orgel in de steigers”.
Flentrop Orgelbouw voltooide in oktober vorig jaar de restauratie van het Hinsz/Van Damorgel in de Martinikerk in Bolsward. Reden voor de kerkrentmeesters van de Martinigemeente om te komen met een bundel vol „wetenswaardigheden en verhalen.” Met die typering slaan de samenstellers de spijker op zijn kop. Verwacht geen diepgravende studie, maar wel een boeiende impressie. Niet in de laatste plaats dankzij de vele foto’s van (de werkzaamheden aan) het in- en exterieur van het beroemde orgel.
Zo beschrijft restaurator Claudia Junge de resultaten van het kleurenonderzoek van de orgelkas, dat zij en haar echtgenoot Peter Dijkman uitvoerden. Flentrop-directeur Erik Winkel doet verslag van de restauratiewerkzaamheden, terwijl adviseur Aart Bergwerff uitlegt wat conserverend herstel inhoudt. Jan Mulder blikt terug op de bijna twintig jaar waarin hij honderden organisten die in Bolsward kwamen spelen een gastvrij onthaal bood. Een echtpaar dat jaarlijks langskomt. Hij improviseert en zij neemt op. Of een meisje van 16 dat een toccata van John Propitius uit haar mouw schudt.
Meer voor insiders zijn de goede wensen en bedankjes van degenen die bij de restauraties betrokken waren. Interessanter voor iedereen zijn de bijdragen over de geschiedenis van het orgel en over de organisten, onder wie de huidige bespeler, Kees Nottrot. In 1860 vermaant de kerkvoogdij een organist. De „wanordelijkheden” in zijn spel zijn velen opgevallen. Wat kun je anders verwachten als de organist in beschonken toestand op de orgelbank zit?
Als Bouke Jelles de Vries op zondag 1 juli 1906 een jubileumconcert wil geven omdat hij dertig jaar organist van de Martini is, is de kerkvoogdij hem gunstig gezind en schrapt de avonddienst van die dag.
Wat te denken van Ad Houtman, tot zijn overlijden in 1996 organist van de Martinikerk. Als de recensies van provinciale kranten over uitvoeringen van ‘zijn’ Oratoriumvereniging Bolsward minder lovend worden, neemt hij zelf de pen ter hand. Houtman biedt onder pseudoniem een klinkende recensie aan het Bolswards Nieuwsblad aan.
Aan Abraham Alt, van 1910 tot zijn overlijden in 1941 organist van de Martinikerk, zijn zes pagina’s gewijd. De kerkvoogden zullen nooit zo vaak zijn benaderd door een organist als in de ”Altjaren”, denkt I. G. de Visser, schrijver van het hoofdstuk over de organisten. Alt is de man die aan de wieg van de concerttraditie van de Martinikerk staat. In 1913 trokken die concerten gemiddeld 195 bezoekers. Het steekt Alt dat de kerkvoogden schitterden door afwezigheid.
Boekgegevens
Een orgel in de steigers, Cees de Rouwe e.a.; uitg. Martinigemeente Bolsward, Bolsward, 2017; 130 blz.; € 14,-; bestellen via het kerkelijk bureau van de hervormde gemeente Bolsward: info@martinikerkbolsward.nl of 0515-573652.