De basisscholen maken zich zorgen over hun verantwoordelijkheid en aansprakelijkheid, aldus wethouder Jansen (Sport) uit Utrecht. Bij het tragische ongeval in 2015 verdronk de 9-jarige Salam tijdens het schoolzwemmen in Rhenen. Het meisje kon niet zwemmen en sprak geen Nederlands.

Het OM eiste tegen vijf betrokkenen, die verantwoordelijk zouden zijn voor de verdrinking, 120 uur werkstraf voor dood door schuld. Badmeesters en leerkrachten hebben onvoldoende toezicht gehouden, vindt de aanklager. De rechtbank doet op 22 juni uitspraak.

De SP heeft gisteren vragen gesteld aan minister Schippers, over het opschorten van het schoolzwemmen door de Utrechtse basisscholen. Kamerlid Kwint wil weten wat de minister gaat doen om de verantwoordelijkheid rond het schoolzwemmen duidelijker te krijgen.

Mr. J. G. Macdaniel MA, senior beleidsmedewerker juridische zaken bij de VGS, noemt het besluit om af te zien van schoolzwemmen prematuur. „De uitspraak van de rechter is er nog niet. Laten we die eerst even afwachten.”

Scholen doen er goed aan zich terdege voor te bereiden op buitenschoolse activiteiten als schoolzwemmen, excursies of schoolreisje, benadrukt Macdaniel. „Bij zwemmen of gymmen gebeurt er natuurlijk meer dan bij rekenles.”

Scholen, zwembadexploitanten en gemeenten hebben met het ministerie van Onderwijs in het Protocol Veiligheid Schoolzwemmen heldere richtlijnen opgesteld over wie waarvoor verantwoordelijk is. „Maak duidelijke afspraken met zwembaden”, adviseert de VGS-jurist.

Scholen die het rechtsgeldige protocol hanteren, staan sterker bij eventuele rechtszaken. Een leerkracht is volgens het protocol niet verantwoordelijk voor het verloop van de zwemles, maar moet wel aanwezig zijn. Een leerkracht is echter wel bevoegd om een zwemles te stoppen.

Schoolreisjes

Dierentuinen, pretparken en subtropische zwembaden mogen zich de komende weken weer verheugen in grote hoeveelheden leerlingen op schoolreisje. Excursies en schoolreisjes vinden plaats onder verantwoordelijkheid van de school. Maakt een school gebruik van een bus, dan is de busonderneming –tot op zekere hoogte– verantwoordelijk voor het busvervoer.

Macdaniel adviseert scholen om ook bij schoolreisjes duidelijke afspraken te maken en voldoende toezichthouders mee te nemen. „Een schoolreisje van 200 leerlingen met twee begeleiders kan niet.” Verder doen scholen er goed aan geen onnodige risico’s te nemen. „Ga niet met 4-jarigen langs een ravijn lopen.”

Scholen lopen altijd een zeker risico bij het organiseren van activiteiten met leerlingen. Macdaniel pleit echter voor nuchterheid. Schoolreisjes afblazen is beslist niet nodig, reageert hij resoluut. „We moeten geen spookbeelden oproepen. In de ruim dertig jaar dat ik bij de VGS werk, heb ik eigenlijk nooit heel dramatische voorvallen meegemaakt. En laten we niet vergeten dat we in alles bewaard moeten worden.”

De VGS-medewerker wijst erop dat ouders vergelijkbare risico’s lopen als ze met hun kinderen op vakantie gaan. „Ik ken weinig mensen die binnen blijven.” Scholen die veiligheidshalve maar dicht bij huis blijven, kunnen ook daar te maken krijgen met ongelukken.

Beperk de risico’s, adviseert Macdaniel. Scholen kunnen zich vrij eenvoudig verzekeren tegen aansprakelijkheid. Bij incidenten met bijvoorbeeld blijvende invaliditeit gaat het om „grof geld.” De jurist wijst erop dat scholen die zich niet (willen) verzekeren, hun wettelijke aansprakelijkheid daarmee niet uitsluiten.

Macdaniel maakt zich grotere zorgen over uitjes met kleuters naar de plaatselijke kinderboerderij met een handvol opgetrommelde ouders. „Ook die tripjes vinden plaats onder verantwoordelijkheid van school. De vraag is of elke ouder een even goede coureur is.”

Traditionele schoolzwemles kwijnt

Het traditionele schoolzwemmen kwijnt. Steeds minder scholen gaan met hun leerlingen naar het zwembad, en als ze al gaan, kiezen veel scholen voor een gymles in het water met kinderen die al een zwemdiploma hebben.

In 2016 bood een derde van de scholen een vorm van schoolzwemmen aan. Minder dan de helft daarvan bereidt leerlingen nog voor op het halen van een zwemdiploma, blijkt uit een nog niet gepubliceerd rapport van het Mulier Instituut voor sportonderzoek.

Meer dan een derde van de scholen gaat enkel nog gymmen in het water.