De wereld is een dorp geworden, zegt men. Dat zal waar zijn. Vooral ondernemende jongeren dwarrelen de wereld over. Backpacken in Thailand, de zon opzoeken op Bali of de koude bij de eskimo’s. Hoe avontuurlijker, hoe beter, lijkt het. Maar schijn bedriegt!

In vroeger eeuwen waren er talloos vele matrozen die op Oostinjevaarders verre oorden aandeden. Beroepsmatig en bepaald niet zonder gevaren. Het was bekend dat zo’n 20 procent nooit meer terug zou keren, maar een zeemansgraf zou krijgen. Toch deinsden de mannen er niet voor terug. Het avontuur trok.

Er is wat afgereisd door ons volk. En nog steeds. Zo’n halve eeuw geleden waren het veel kortere reisjes in hoogzomertijd. Je ging naar Apeldoorn of Rijssen, Katwijk of Zoutelande. En er werd terdege op gelet of men zondags de waarheid kon horen op de vakantiebestemming. Wie het financieel niet aankon om er tussenuit te gaan, maakte daar grapjes over. Zoals een oom van mij. „Het wordt dit jaar Rundhausen”, zei hij. Gewoon rond het huis blijven. Een jaar daarna ging hij een dagje met zijn kinderen naar Rockanje. Dat heette in zijn beleving dan ”Rocanjé sur la mer” – en dat klonk heel ver weg. Ds. J. Karens zei nogal eens: „Vakantie? Dat kom ik in de Bijbel niet tegen! De duivel gaat nooit op vakantie!”

De mens zoekt rust. Soms op de verkeerde plaats. Marnix van Sint-Aldegonde wist het: „Repos ailleurs” – de rust is elders. Ik denk aan een ouderling uit Rotterdam. Zijn vakantiebestemming? Gods volk opzoeken. Op de Veluwe, in Wijk en Aalburg, in Brakel, op Flakkee. Dan vlógen die twee weken om. Daarin vond hij zijn diepste vermaak.

Vroeger werd er ook gereisd, onder soms moeitenvolle omstandigheden. Luther ging naar Rome. Willem Teellinck stak de plas over naar Engeland. Abraham Trommius, de man van de concordantie, trok naar Basel. De Salzburgers zetten koers naar Oostburg. Ledeboer bezocht gemeenten in Vlissingen en in Zuidwolde. Die plaatsen lagen niet bij elkaar. Met koets of trekschuit, vaak dagen onderweg. Abraham Kuyper reisde „rond de oude wereldzee” en van ds. J. P. Paauwe is een foto bekend tussen hoge bergen.

Onlangs hoorde ik van een eenvoudige vrouw uit Waddinxveen. Ze kerkte in wat nu de oud gereformeerde gemeente in Nederland is, vroeger in de volksmond het „Kaatjeskerkje.” Slechts één keer was ze buiten haar woonplaats geweest. Die ene keer was: naar de begrafenis van ds. L. Boone in Sint Philipsland in 1935. Bijna een wereldreis voor haar! Aan een predikant werd eens gevraagd of hij zin had om naar Israël te gaan. Tot verbazing van de vraagsteller antwoordde hij: „Nee, want daar ben ik al geweest! Ik ben op de Sinaï geweest en in Bethlehem. En als ik me niet bedrieg ben ik ook op Golgotha geweest.”