Een oecumenische picknick rond Bonifatius
754: Bonifatius bij Dokkum vermoord. In het Duitse Fulda bestelden vrienden hem in de crypte van de dom ter aarde. Twaalfhonderdvijftig jaar na het bloedbad beijveren Dokkum en Fulda zich om het Bonifatiusjaar met symposia, conferenties, tentoonstellingen, concerten, wandeltochten en herdenkingspostzegels luister bij te zetten. Een beetje in de luwte doet Bonifatius’ geboortedorp mee: Crediton, in Engeland.
Crediton ligt ver weggestopt in de hak van Engeland, zo’n 15 kilometer naast de veel grotere stad Exeter, waar Bonifatius op 7-jarige leeftijd op de kloosterschool werd gedaan. In de buurt liggen nog wel meer van die stille dorpjes: Tiverton, Thorverton, Silverston, Collompton, Puddington, Cheriton, Chilton en Upton.
Crediton ligt aan de A377, die vanaf Exeter in de richting van het Bristolkanaal loopt. Het dorpje ligt in een mooi, rustig stukje landschap dat deel uitmaakt van Devonshire: golvende heuvels, slingerende riviervalleien en vruchtbare rode gronden. Echt een eenvoudig plattelandsgebied.
De herdenkingsactiviteiten in Bonifatius’ geboortedorp concentreren zich voornamelijk rond de rooms-katholieke Church of the Holy Cross en in het ernaast gelegen Bonifatius-centrum. In dit centrum houdt men op sobere wijze de geschiedenis levend.
Crediton heeft 5 juni uitgeroepen tot Sint-Bonifatiusdag. Voorafgaand aan die datum worden al lezingen, concerten en oecumenische wandeltochten van Exeter naar Crediton gehouden. Op 5 juni is de dag gevuld met een dienst, een middaggebed en een gezamenlijke avondwake van anglicanen en rooms-katholieken rond het standbeeld van de vermoorde missionaris.
In de tweede helft van dit jaar staat nog een aantal orgel- en saxofoonconcerten op het programma, met composities die een relatie hebben met de vier landen die voor de Angelsaksische zendeling van belang waren: Engeland, waar hij geboren werd, Italië, waar hij de paus ontmoette, Nederland, waar hij werd vermoord, en Duitsland, waar hij begraven ligt. Verder zijn er nog processies, kerkdiensten, kinderspelen, evensongs, de presentatie van een nieuw boek over Bonifatius en een oecumenische picknick.
In de tuin van de Church of the Holy Cross (Kerk van het Heilige Kruis) liggen allemaal graven. Ertussendoor ronkt een motormaaier. In de bomen krast een kraai. Deze kerk is er een van een imposante lengte, maar dat is echt Engels. Engelsen hielden bij het bouwen van hun kerken van strekkende meters. Ze weten daar precies te vertellen dat de kathedraal van St. Albans de langste ter wereld is.
Kenmerkend voor de Franse kathedralen is hun hoogte, voor de Spaanse is dat hun omvang, voor de Italiaanse is dat de veelkleurigheid; voor de Engelse is het de lengte. Zo ook de kerk van Crediton.
Het geboortejaar van Bonifatius is enigszins in nevelen gehuld. Ergens tussen de jaren 672 en 675, menen voorzichtige geschiedschrijvers. In Crediton weten ze het echter zeker: 680. Bonifatius, toen nog bekend onder de naam Winfrits (vriend van de vrede), was de zoon van een Saksische handelsman. De plaats van zijn geboortehuis is niet meer bekend, maar de toeristenindustrie, die de herdenking van Bonifatius uitbuit om het vergeten Crediton weer op de kaart te krijgen, wijst vrij exact de buurt aan waar het huis gestaan moet hebben: in het gebied Tolleys, vlak bij de Mill Street. Op die plaats heeft men een blauwe gedenkplaat aangebracht.
De uit rode zandsteen opgetrokken Kerk van het Heilige Kruis bepaalt Creditons gezicht. De kerk bevat verschillende herinneringen aan Bonifatius. Er is een reliekschrijn: een kist die een gedeelte van de beenderen van Bonifatius zou moeten bevatten. Dat is nauwelijks geloofwaardig, aangezien de zendeling in het Duitse Fulda begraven ligt, maar evengoed wil Crediton de schrijn beter verlichten en er een gebrandschilderd glaswerk omheen plaatsen. De kosten hiervan bedragen 3000 pond.
Er is ook een in de kerkmuur gemetselde steen die afkomstig zou zijn uit de graftombe uit Fulda, of men dat nu van belang vindt of niet. Een groot glas-in-loodraam geeft in acht ruitjes het leven van Bonifatius weer: zijn geboorte (680), zijn intrede in het benedictijner klooster (687), zijn leven als monnik (710), zijn bezoek aan paus Gregorius II (719), het vellen van de eik in Geismar (732), zijn kroning van Pepijn tot koning van alle Franken en Friezen (751), de moord in Dokkum (754) en zijn begrafenis in de door hemzelf gestichte weelderige domkerk te Fulda (754).
Links achter in de kerk is een ruimte voor de zondagsschool. Boven groene plastic krukjes en blokkendozen prijkt een prachtig gebrandschilderd raam waarop Bonifatius voorkomt, naast de heilige maagd en paus Gregorius II. Twee blonde meisjes schrijven iets in het gebedenboek.
Tegen een pilaar staat een kruis, met een doornenkroon erop. Zo doen we dat niet, maar het maakt toch wel heel stil. Langs een van de lange zijden van de kerk staat Bonifatius in hout uitgebeeld heel devoot, als een heilige, voor zich uit te kijken. In het noordelijke transept hangt een historisch orgel van Harrison and Harrison.
Op een weitje naast het bedehuis ligt een aan hem gewijde bron. Daar staat ook een standbeeld van de jonge Bonifatius.
Bonifatius was zendeling, prediker, bisschop, verbreider van de pauselijke invloed en wordt dus ook beschouwd als martelaar. Er mag ontzag zijn voor de werkkracht van zo’n man, voor zijn ijver, volharding en zelfverloochening, voor zijn vastberaden inzet om hele volksstammen de liefde voor de Heilige Schrift bij te brengen. Enige kritiek is ook niet onterecht, aangezien Bonifatius zich, als vazal van Rome, stelde onder „de volslagen macht van de paus.”
Toch wel mooi, dat enkele gebed dat van hem is overgebleven:
Mogen wij leven als in Uw nabijheid,
En liefhebben dat wat U liefhebt,
en U dienen in ons dagelijks leven,
Door Jezus Christus, onze Heere.”