ICT-kenners en theologen doen er volgens ds. M. van Reenen (RD 15-5) goed aan om de nieuwste ontwikkelingen op technisch gebied te evalueren in Bijbels licht. Vanuit het besef dat christenen op deze aarde als pelgrim en vreemdeling hun weg moeten gaan, kunnen we dit van harte onderstrepen. Waar de Heere ontwikkelingen mogelijk maakt, is de duivel actief om deze verwoestend te beïnvloeden. Vandaar dat een bewuste houding van opvoeders ten aanzien van onlineontwikkelingen nodig is.

Internetcritici

Overigens zijn het niet alleen christenen die kritisch zijn. De Amerikaanse ondernemer Andrew Keen stelt in zijn boek ”Internet is niet het antwoord”: „Alles en iedereen wordt met elkaar verbonden in een netwerkrevolutie die elk aspect van het leven zoals we dat kennen radicaal overhoop gooit.” Terecht stelt hij vragen bij de illusie van beroemdheid die het internet aan veel Instagramgebruikers schenkt en maakt hij zich zorgen over de enorme waardeontwikkeling die de bedrijven die onze data ‘oogsten’ doormaken. Online privacy wordt in toenemende mate een luxe.

Ook internetcriticus Nicholas Carr maakt zich zorgen. In het begin van haar ontwikkeling laat technologie zich nog kneden, volgens hem. Pas wanneer een technologie ons omgeeft, verdwijnt ze uit het zicht. Wie hier oog voor krijgt, ziet het gebeuren.

Neuroloog Theo Compernolle brengt in zijn boek ”Ontketen je brein” een nuance aan. „Er is niets mis met de technologie (…) De manier waarop we deze gereedschappen gebruiken is het probleem.” Dit is een belangrijk punt. De mens is het die technologie kan gebruiken om te zondigen. Dit vraagt om een houding van oprechte afhankelijkheid van de Heere en transparantie richting elkaar als opvoeders, terwijl we onze kinderen begeleiden in het omgaan met nieuwe media.

Met het stellen van vragen over ontwikkelingen die ons in een snel tempo voorbijrazen, zijn we helaas niet direct toe aan sluitende antwoorden. Niet onterecht stelt ds. M. van Reenen de ontwikkelingen daarom in schatologisch perspectief door te verwijzen naar het boek Openbaring.

Waarschijnlijk zijn we pas over enkele decennia in staat om werkelijk te evalueren wat ons op dit moment overkomt. Als die tijd ons gegeven wordt. Tot die tijd kunnen we enkel tastend voortgaan. Vanuit een ootmoedig afhankelijke houding: „Heere, wat wilt U dat ik doen zal?” Voorzichtigheid en soberheid zijn daarbij sleutelwoorden. Hierbij zullen we soms met anderen dezelfde keuzes maken. Op onderdelen betekent dit echter dat we een eigenstandige weg kiezen, omdat we ons persoonlijk gewetensvol verantwoordelijk weten voor eigen gezinskeuzes.

Gewetensontwikkeling

Ds. A. Schreuder gebruikte in een uitgave over gewetensontwikkeling het beeld van een schip op volle zee. Een kapitein bepaalt zijn vaarroute door op de radar te kijken. Op het scherm ziet hij de vaarbewegingen van andere schepen. Aan de hand van hun snelheid en richting, bepaalt hij een veilige vaarroute. Het is zinvol dat ouders kijken naar de ‘opvoedbewegingen’ van andere opvoeders.

Een goede kapitein kijkt echter niet alleen op zijn radar, maar ook op het kompas. Zijn doel is immers om de haven te bereiken. Daarvoor moet hij richting kiezen onafhankelijk van anderen. Opvoeden voor Gods aangezicht betekent niet alleen om ons heen kijken op de radar van de gemeenschap waarin wij leven, maar vooral ook richting kiezen op het kompas van Gods Woord.

De Bijbel zwijgt over het verschijnsel van digitale communicatie. Evenmin spreekt het Woord zich uit over de digitale markteconomie en online zelfrepresentatie. Desalniettemin spreekt de Heere Zich in Zijn Woord wel duidelijk uit over onderwerpen als persoonsverheerlijking en zelfrepresentatie in het algemeen. In de zaligsprekingen (Matt. 5) zijn het niet de succesvolle publiekstrekkers die ertoe doen. Integendeel.

In het vervolg van de Bergrede spreekt de Heere Jezus over een stad op een berg en het zout der aarde. Wellicht liggen daar aanknopingspunten voor christelijk onlinegedrag. Dan gaat het niet over ”doen” en ”delen”, maar over ”zijn”. Als burger present zijn, op die plaatsen waar wij ons geroepen weten. Maar dan geheel anders. Vanuit het besef dat technologische ontwikkelingen vorm krijgen binnen Gods werkelijkheid. Het is daarom raadzaam dat christenen ook online present zijn en daar uiting geven aan hun geheel anders-zijn. Hoe en wanneer we onze jongeren daarin betrekken kan onderling verschillend worden ingevuld.

Laten ouders elkaar opzoeken als het gaat om mediaopvoeding. Samen sta je immers sterker. Zoek enkele ouders met een vergelijkbare opvoedingsstijl en vorm samen een collectief. In meerdere plaatsen gebeurt dat inmiddels. Niet om elkaar (of anderen) de maat te nemen, maar om elkaar te ondersteunen. Wacht hier niet mee tot uw kinderen de tienerleeftijd hebben bereikt. Begin hiermee als zij jong zijn. Bezin samen op ontwikkelingen en stel concrete haalbare gezinsafspraken op. Met als uitgangspunt een persoonlijke gewetensvolle afwegingen voor het aangezicht van de Heere.

Wim van den Bosch is onderwijsadviseur Driestar educatief. Steven Middelkoop is programmamanager bij Yona Foundation.