Web-app helpt zorgverleners met levensvragen ouderen om te gaan
Doe ik er nog wel toe? Heb ik goed geleefd? Hoe kom ik mijn dagen door? Veel ouderen worstelen met dergelijke levensvragen. Het lectoraat zorg en zingeving van Hogeschool Viaa in Zwolle ontwikkelde een web-app die verpleegkundigen en verzorgenden helpt om met levensvragen van senioren om te gaan. De web-app ”Omgaan met levensvragen van ouderen” werd vorige maand gepresenteerd en is zowel op een computer als een mobieltje te gebruiken.
„Aandacht voor zingeving hoort een vast onderdeel van de zorg te zijn”, zegt Foekje Pol, docent verpleegkunde bij Hogeschool Viaa en bedenker van de web-app. „Te vaak wordt nog gedacht dat het daarbij om lange en zware gesprekken gaat, terwijl aandacht voor zingeving veelal in kleine dingen schuilt. Je kunt iemand vragen wat een sieraad voor haar betekent. Bij mijn moeder hangt een foto van de boulevard van Vlissingen aan de muur. Niet zonder reden, want zij komt uit Vlissingen en verhuisde vanwege haar huwelijk naar Groningen.”
Wat iemands leven zin en vreugde geeft, verschilt per persoon. „Voor de een is dat zijn relatie met God en voor een ander het dagelijkse bezoek van zijn echtgenote.”
Aandacht voor zingeving is niet nieuw. Zo ontwikkelde het expertisenetwerk Levensvragen en Ouderen de kwaliteitsstandaard ”levensvragen van ouderen”. Verder besteedt het vernieuwde beroepsprofiel voor verpleegkundigen meer aandacht aan zingeving. Een belangrijke reden om daarnaast een web-app te ontwikkelen, was voor Pol dat zowel studenten als werkers in de zorg het lastig vinden om de theorie handen en voeten te geven.
In de app staan theorie en korte opdrachten, die zorgmedewerkers in eigen tempo en volgorde kunnen doen. Pol geeft enkele voorbeelden van „kleine” opdrachten: „Kijk iemand recht aan. Dit gebeurt vaak niet in de zorg.” En: „Sta een paar seconden stil voordat je bij iemand naar binnen gaat en denk na over recente gebeurtenissen in het leven van deze persoon. Breng vervolgens bijvoorbeeld het bezoek van kleinkinderen ter sprake.”
Het draait bij de web-app om bewustwording. Centraal staan ”ik, de ander en wij” – het herkennen van levensvragen bij jezelf en bij de ander, en goed met die levensvragen kunnen omgaan. Zorgverleners kunnen de app zowel individueel als met een groep van maximaal tien personen gebruiken. Er is een groepstijdlijn ingebouwd waardoor groepsleden elkaars uitwerking van de opdrachten kunnen zien.
Pol benadrukt dat aandacht voor zingeving niet veel tijd hoeft te kosten. „En als dit een keer wel het geval is, is dat toch niet erg?”
Soms wellen er tijdens een gesprek tranen op in de ogen van een cliënt. „Het is vervelend als je dan op een gegeven moment door moet naar een andere hulpvrager. Wees daar eerlijk over tegenover de cliënt. Je zou kunnen nagaan of hij die dag nog bezoek krijgt. Bij een volgend zorgmoment kun je het gesprek vervolgen.”
