Het is een bont gezelschap dat zich in de enorme vergaderzaal van de evangelisch-reformierte Arche Gemeinde in Hamburg-Noord heeft vergaderd. Er zijn predikanten, voorgangers en zakenlieden. Je herkent ze doorgaans aan de kostuums die ze dragen.

Daarbij steekt de kleding van de thuisloze Jakob schril af. „Ik kom hier om drie redenen”, zegt hij. „Je krijgt hier lekker eten, het is hier warm en droog en je hoort een goede boodschap.” De congresleiding heet hem persoonlijk hartelijk welkom, maar links en rechts van Jakob blijven wel twee stoelen vrij.

Jongeren

Wat onder de deelnemers echter vooral opvalt, is dat jongeren domineren. Ze zijn er bij honderden, soms tamelijk slonzig gekleed, enkele zelfs met een petje achterstevoren op hun hoofd. Velen van hen hebben er een urenlange reis voor overgehad om drie dagen lang te luisteren naar een vol programma van diepgravende lezingen over de betekenis van de Reformatie.

Zoals Toby Würskl (23), student wiskunde en –in deeltijd– theologie, die behoort tot een evangelische gemeente in Neurenberg. Hij verzuimt colleges omdat hij dit congres niet wil missen. „Ik bezoek deze conferentie voor de tweede keer, omdat ik hier goede woorden hoor. Tijdens colleges hoor ik wat er allemaal niet waar is van de Bijbel. In mijn thuisgemeente wordt er sterk op aangedrongen een „levensbepalende” keus te maken, maar tegelijk zeggen dat we nooit zeker te kunnen zijn van ons heil. Ik wil weten wat het geloof in God nu wel betekent, welke rijkdom er bij Hem is te vinden. Ik wil heilszekerheid. En de belijdenissen en boeken van de Reformatie bieden dat.”

Bemoedigend

Er is sprake van een hernieuwde aandacht voor het erfgoed van de Reformatie, zegt dr. Matthias Lohmann, voorzitter van Evangelium21. „Mensen hebben genoeg van Schriftkritiek, van zoetsappige verhaaltjes over lief zijn voor elkaar. Ze zoeken gedegen kost. Of je het een opwekking mag noemen? Ik weet het niet. Maar het is wel bemoedigend.”

Lohmann zelf is een voorbeeld van de „omkeer” die er in de Duitse kerken gaande is. Na zijn opleiding was hij werkzaam in het management van een groot bedrijf, tot hij door persoonlijke Bijbelstudie besloot „degelijke theologie” te gaan studeren. „Niet in Duitsland, want daar was weinig betrouwbaars dat paste, maar via afstandsonderwijs aan het Reformed Theological Seminary in Washington DC. „Inderdaad, onze beweging is sterk op de Angelsaksische wereld georiënteerd. Daar had je vroeger de puriteinen en daar heb je nu de erfbewaarders van dit puriteinse gedachtengoed. Theologen die hun mannetje staan in het debat met de moderne wetenschap.”

Puriteinen

Dat de oude puriteinen in de belangstelling staan, blijkt uit de interesse van de congresgangers voor de boekentafels waar te kust en te keur geschriften van puriteinen te koop zijn. Werken van Owen, Flavel, Perkins en Matthew Henry vinden gretig aftrek. De Nederlander „met een hart voor Duitsland”, Marius Timmermans uit Veen, geniet ervan. „Prachtig toch.”

Juist op deze conferentie spreken verschillende Amerikaanse erfgenamen van het puriteinse denken. Dr. Albert Mohler, rector van het seminarie van Zuidelijke Batisten in Louisvolle hield donderdag de hooflezing over het onderwerp Sola Scriptura. Hij stelde dat Luther in zijn theologische zoektocht „bij verrassing” constateerde „de Schrift alleen over te houden. En daar had hij ook genoeg aan.”

Luther ging de Bijbel bestuderen om antwoord te vinden op zijn persoonlijke levensvraag. „Niet om te onderzoeken of de Bijbel wel waar en gezaghebbend is.” Mohler beklemtoonde sterk dat Luther de conclusie van het Sola Scriptura trok toen hij als het ware met de rug tegen de muur stond. „Dat was de diepe betekenis van zijn uitspraak in Worms: „Hier sta ik, ik kan niet anders.””

Volgens Mohler ontkende Luther niet dat er andere middelen zijn die bij het theologiseren gebruikt kunnen worden: de rede, de traditie en de ervaring. „Maar die staan onder het gezag van het Woord van God. Dat is het verschil met de Rooms-Katholieke Kerk, die de traditie gelijk stelt aan de Bijbel.”

De Amerikaanse theoloog waarschuwde de conferentiegangers daarbij voor het opleggen van eigen regels en interpretaties. „De reformatoren hebben beleden dat de Bijbel genoegzaam is tot zaligheid. Als je dan, als kerk of predikant met de beste bedoelingen, eigen gebruiken min of meer normatief gaat stellen, ondergraaf je het sola Scriptura.”

Kracht van God

Ter opening van het congres had ds. Christian Wegert, predikant van de Arche Gemeinde, een preek gehouden over de woorden: „Ik schaam mij het Evangelie niet.” „Wij vinden dat Paulus respect verdient omdat hij de geloofsmoed had zich niet te schamen. Maar het gaat hier niet om Paulus. In deze tekst staat dat het Evangelie een kracht van God is. En voor iets dat van Hem is, kun je je niet schamen. Het is zo gezaghebbend en overweldigend dat schaamte niet in je opkomt.”

Donderdagavond hield David Platt, voorzitter van de Conventie van Zuidelijke Baptisten in de VS, een inleiding over sola fide.