„Altijd als ik oude mensen zie glimlachen, doet me dat goed”, vertelt de 19-jarige Yara uit Syrië opgetogen. Ze draagt een hoofddoek en woont in het asielzoekerscentrum (azc) van Assen. Als vrijwilliger in woon-zorgcentrum Arendshorst schenkt ze elke zaterdagmiddag koffie en thee voor de ouderen. En ze doet spelletjes. Op die manier bouwt ze werkervaring op en leert ze de taal beter. Geregeld krijgt ze al een complimentje voor haar goede Nederlands. „Vanaf het begin voel ik me er helemaal bij horen.”

Michael (38), ook uit het azc van Assen dat een jaar geleden openging, herkent dat. „De bewoners zien ons niet als asielzoekers”, vindt de voormalig juridisch medewerker uit Eritrea. De achternamen van het zestal mogen niet in de krant.

Bij Michael is zelfs het noemen van zijn voornaam om veiligheidsredenen verboden. Voor hem is de maandag zijn vrijwilligersdag, op de afdeling voor mensen met dementie. Bij mooi weer wandelt hij buiten met hen. En als het regent, doet hij binnen spelletjes. Yara en Michael behoren, samen met nog vier andere azc-bewoners, tot het korps van zo’n 120 vrijwilligers. En dat op 125 bewoners van meest gereformeerde komaf.

Schot in de roos

In Assen begon de samenwerking tussen het azc en deze zorginstelling in januari. „We willen als azc deel uitmaken van de samenleving”, licht Cor Nijmeijer van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA) het kersverse project toe. Volgens vrijwilligerscoördinator Gerda Bosselaar van Arendshorst sluit dat aan bij de visie van de zorginstelling: „Ook wij wensen midden in de maatschappij te staan.” Al met al noemt Nijmeijer de samenwerking nu al „een schot in de roos.”

De zes vluchtelingen –de meesten met een verblijfsvergunning– zijn blij dit werk te mogen doen. En ze stralen dat af op hun 400 medebewoners van het azc. Wanneer een van de zes straks doorstroomt naar een eigen huis, „staan er heel wat te springen”, verwacht azc-huismeester Arnaud ter Haar. Zijn taak is het selecteren van de vrijwilligers op grond van hun motivatie.

De gedrevenheid bij Yara uit Syrië spat ervan af als ze vertelt over haar toekomstplannen: „Volgende maand start ik met een mbo-opleiding verpleegkunde. Uiteindelijk wil ik hersenchirurg worden.”

Het zestal voelt zich thuis in Arendshorst. Wanneer Piet van de technische dienst even om het hoekje komt kijken tijdens het gesprek, klinkt het meteen „Hé Piet!” uit de mond van de 49-jarige Ali.

De voormalige medewerker van een geldwisselkantoor in Irak assisteert Piet bij alle mogelijke mankementen aan de elektriciteit en de verwarming. „Ik houd van bezig zijn en ben hier elke donderdag”, licht hij toe. Ook in het azc heeft hij inmiddels zijn sporen verdiend als klusjesman. Bovendien beheert hij daar de fitnessruimte, wat aan zijn gespierde lijf valt af te lezen.

Ook in de centrale huiskamer van Arendshorst werken azc’ers. Elke vrijdagmorgen zijn er twee Eritreeërs ingedeeld, die het goed met elkaar kunnen vinden. De eerste is voormalig kleermaker en chauffeur Aklilu (38). De tweede is oud-basisschoolleerkracht Tunsue (27), herkenbaar aan een royaal houten kruis om haar hals. Het tweetal is gastheer en gastvrouw.

Aklilu zegt binnenkort een huis te krijgen. „Ik zie de contacten in Arendshorst als een welkome voorbereiding op het zelfstandig wonen straks”, vertelt hij in gebrekkig Engels.

Hoe kruisten Arendshorst en het azc elkaars pad? Dat kwam volgens vrijwilligerscoördinator Gerda Bosselaar door de Burendag 2016 in de wijk Noorderpark, waarvan het verzorgingshuis deel uitmaakt. „Toen hebben de bewoners van het azc geholpen met het onderhoud van allerlei tuinen, waaronder de naast Arendshorst gelegen buurtmoestuin. Vanwege het enthousiasme van de vluchtelingen hebben we contact gezocht met het azc.”

Respect

Het overleg dat daarop volgde, hoefde maar kort te zijn. Want alle betrokkenen zagen direct toekomst in een meer structurele inzet van allochtone vrijwilligers. Bosselaar: „We zijn heel blij met deze extra handen.” Nijmeijer van het COA: „Dit is een win-winsituatie. De bewoners van Arendshorst krijgen extra ondersteuning en onze mensen doen werkervaring op.”

Dat het zo goed klikt tussen vluchtelingen en de ouderen, is niet vreemd, legt het zestal uit. Want in hun thuisland is het respect voor ouderen diep ingebakken in de cultuur. De Eritrese vrijwilligster Tunsue benadrukt: „Dit werk geeft me mentaal heel veel voldoening.”

Allemaal hechten ze er ook aan te benadrukken dat ze graag iets terug willen doen voor het feit dat Nederland hen heeft opgenomen.

Geen angst

Is er nog gevraagd naar de mening van de ouderen zelf over deze nieuwe samenwerking? Gerda Bosselaar van Arendshorst knikt: „Na een weekopening hebben we dit met hen besproken. Ze stonden er unaniem achter.”

Dat wordt in de gang bevestigd door de in 1940 geboren Lidy Venema. Ze blijkt zelf ervaring te hebben met vluchtelingen. „Ik draaide zes jaar mee in het azc van Musselkanaal.”

Bij haar geen spoor van angst voor vreemdelingen. Hetzelfde geldt voor de twee jaar oudere Aly Hooiveld. Vanuit haar rolstoel vertelt ze ooit in het azc van Eexterveenschekanaal te hebben gewerkt aan dossiers, op de afdeling vluchtelingenwerk. „Ik gaf de asielzoekers informatie over de procedure.”

Wanneer COA-medewerker Nijmeijer ook vandaag weer ziet hoe toegewijd en gemeend de vluchtelingen de ouderen begeleiden, is hij zichtbaar ontroerd. Liefdevol worden de hoogbejaarden omarmd. „Moet u eens kijken hoe vertrouwd ze met elkaar optrekken!”

Meer asielzoekers doen vrijwilligerswerk

Behalve in Assen verrichten in meer plaatsen asielzoekers vrijwilligerswerk in woon-zorgcentra. Zoals in Musselkanaal. Daar wonnen de vluchtelingen vorige maand zelfs de vrijwilligersprijs van de gemeente Stadskanaal. Vrijwilligerswerk gebeurt onder andere via de methode ”Aan de slag” van Pharos, het expertisecentrum gezondheidsverschillen.

Ursula van Dijk van Pharos weet vijf andere voorbeelden te noemen: azc Arnhem (Elderhofseweg), azc Heerlen, azc Hoogeveen, azc Nijmegen (Dommer van Polderveldtsweg) en azc Utrecht aan de Joseph Haydnlaan. Inmiddels werken dertien azc’s met ”Aan de slag”, weet ze. Niet alleen woon-zorgcentra profiteren daarvan, maar bijvoorbeeld ook sportverenigingen. Er zullen volgens Van Dijk binnenkort nog veertien azc’s gaan meedoen. „Het ligt dus in de lijn der verwachting dat asielzoekers en vluchtelingen in nog meer plaatsen bij woonzorgcentra actief zullen worden.”

Woordvoerder Jan Willem Anholts van het Centraal Orgaan opvang asielzoekers (COA): „Als zich ergens een azc vestigt, zie je de omgeving in beweging komen. Mooi dat men elkaar zo weet te vinden.”

Cor Nijmeijer van het COA in Assen hoopt op een olievlekwerking. Zo is er vanuit zijn azc een vluchteling jeugdtrainer bij een voetbalclub. Anderen helpen mee bij resto VanHarte, een eetproject tegen vereenzaming dat buurtgenoten bij elkaar brengt.