Het leek begin dit jaar voorzichtig de goede kant op te gaan met het Syrische conflict. Rusland en Turkije werkten meer samen en van de nieuwe Amerikaanse president Donald Trump werd verwacht dat hij toenadering tot Rusland zou zoeken, wat positief zou uitpakken in Syrië.

Na de Amerikaanse aanval op de Syrische vliegbasis Shayrat is er echter een totaal andere situatie ontstaan. Landen zoals Turkije en Saudi-Arabië, die na de val van Aleppo geaccepteerd hadden dat de Syrische president Assad zou blijven zitten, dringen er nu weer op aan hem ten val te brengen. Ook de gewapende oppositie in Syrië voelt zich gesterkt, wat onder meer blijkt uit een geweldsescalatie in zuidelijk Syrië.

Zaterdag deed er zich bijvoorbeeld een zware explosie voor aan de Jordaans-Syrische grens bij het vluchtelingenkamp Rukban. In de regio wordt bovendien een Amerikaanse militaire troepenopbouw gemeld. Het voedt speculaties over een grondinvasie in zuidelijk Syrië.

Onoverzichtelijker

Ook in noordelijk Syrië wordt de situatie steeds onoverzichtelijker. Nadat er op 4 april chemische wapens werden gebruikt in de provincie Idlib, bombardeerde een vliegtuig het ziekenhuis waar de slachtoffers werden behandeld. De Turkse krant Sabah schreef vervolgens dat dit een Russisch toestel zou zijn geweest, waarop Moskou woedend reageerde. De relaties tussen Turkije en Rusland naderen wederom een vriespunt.

De VS zouden in noordelijk en oostelijk Syrië, in Koerdisch gebied, intussen aan vier nieuwe militaire vliegvelden werken. Er is al gesuggereerd dat de VS hiermee de Koerden willen beschermen tegen een eventuele Turkse aanval. De afgelopen dagen verschenen bovendien berichten dat de VS van plan zouden zijn om hun militaire basis in het Turkse Incirlik te verlaten.

De hamvraag is wat al deze ontwikkelingen betekenen voor de positie van Rusland en Iran in Syrië. Rusland en Iran hebben in een gezamenlijke verklaring gesteld dat ze militair zullen reageren op een nieuwe Amerikaanse aanval in Syrië.

Het is duidelijk dat Rusland geen directe militaire confrontatie met de VS wil, maar dit kan waarschijnlijk niet van Iran worden gezegd. Teheran was altijd een tegenstander van een politieke oplossing in Syrië, wat tot een verwijdering met Rusland leidde. Voor Iran was de Amerikaanse aanval daarom goed nieuws. Niemand spreekt nog over een politieke oplossing in Syrië. Merkwaardigerwijs lijkt Iran altijd de lachende derde te zijn.