Dat maakte coördinerend voorzitter J. Kohnstamm van de vijf regionale toetsingscommissies voor euthanasie woensdag bekend.

Na de overhandiging van het jaarrapport op het ministerie van Volksgezondheid lichtte Kohnstamm het jaarverslag van de commissies toe aan de woordvoerders van Volksgezondheid in de Tweede Kamer. Daarbij relativeerde hij vooral de groei van het aantal meldingen, door op te merken dat er in 2015 bij 3,7 procent van alle sterfgevallen sprake was van euthanasie en in 2016 bij 4 procent.

Van de 6091 meldingen voldeden er tien niet aan de wettelijke zorgvuldigheidseisen, aldus Kohnstamm. Vijf artsen kozen voor de verkeerde middelen of een verkeerde dosering, drie schakelden voor de verplichte consultatie een tweede arts in die niet onafhankelijk was. Eén arts concludeerde te snel dat er sprake was van uitzichtloos lijden en liet na om mogelijke alternatieven om het lijden te verlichten goed te verkennen. Eén arts paste euthanasie toe bij een diepdementerende, wilsonbekwaam geworden vrouw, zonder dat uit haar wilsverklaring ondubbelzinnig kon worden afgeleid dat zij dat zo had gewild.

CU en SGP reageerden woensdag in de Tweede Kamer niet relativerend, maar juist bezorgd. Beide partijen benadrukten dat het aantal meldingen van euthanasie bij een stapeling van niet-terminale ouderdomskwalen, zoals doof- of blindheid, met 61 is gegroeid naar 244. SGP-leider Van der Staaij wees erop dat twee andere meldingen van euthanasie bij een diepdementerende, wilsonbekwame patiënt wel zijn goedgekeurd. „Ik vind het schokkend dat toetsingscommissies in een besloten zitting over zulke zaken kunnen oordelen, zonder dat de rechter daar nog naar kijkt.”

Ook CU-Kamerlid Dik-Faber zei niet te begrijpen waarom het openbaar ministerie artsen niet vaker vervolgt. „Justitie onderneemt zelfs geen actie als de toetsingscommissies concluderen dat een arts onzorgvuldig te werk is gegaan.”

Kohnstamm deed woensdag een suggestie die moet voorkomen dat de rechterlijke macht helemaal uit beeld raakt bij het beoordelen van euthanasiemeldingen. Hij stelde voor dat tegen de meest omstreden oordelen van de toetsingscommissies cassatie in het belang der wet mogelijk zou moeten zijn. De Hoge Raad gaat dan na of de wet goed is toegepast, maar zonder dat de betrokken arts terecht hoeft te staan.

CU en SGP voelen weinig voor die benadering. Van der Staaij sprak van een merkwaardige gelegenheidsconstructie. „Wij pleiten voor gewone rechterlijke toetsing”, zei hij woensdag. Dik-Faber noemde Kohnstamms voorstel een bypass die er niet toe zal leiden dat het OM vaker in actie komt.