Zaken die men niet aanvaardt van een buitenstaander, accepteert men soms wel van een broer of zus. Ook als broer of zus zijn of haar standpunt op een onhandige manier verwoordt, hoeft dat niet direct te leiden tot onenigheid. Men weet immers van elkaar hoe het wordt bedoeld. Gezinsleden begrijpen van elkaar vaak haarfijn de achtergrond en de bedoeling van een enkele opmerking. De band zorgt ervoor dat familieleden aan een half woord genoeg hebben. Vaak begrijpt men elkaar zelfs stilzwijgend.

Daardoor wordt tussen familieleden soms weinig verbaal gecommuniceerd. Ten onrechte verwacht men dat de ander ook zonder enige toelichting standpunten of handelingen zal begrijpen en aanvaarden. Dat kan een bron van misverstanden zijn. Het is goed om te beseffen dat juist met familieleden goed overleg van groot belang is. Dat kan problemen voorkomen. Zeker op dit terrein is voorkomen beter dan genezen.

Onkies

Daarnaast is het van groot belang dat afspraken tussen familieleden goed worden vastgelegd. Te vaak worden schuldbekentenissen of contracten tussen familieleden beschouwd als uitingen van wantrouwen. Men acht het onkies om een gezinslid te vragen de gemaakte afspraken schriftelijk vast te leggen.

Het is echter goed om afspraken duidelijk vast te leggen, juist om achteraf discussies te voorkomen. In de praktijk komt het zeer regelmatig voor dat erfgenamen niet weten welke afspraken jaren daarvoor zijn gemaakt. Alleen al om nabestaanden niet op te zadelen met vragen, is het goed om te zorgen voor duidelijkheid.

Meer in het algemeen geldt overigens dat het schriftelijk vastleggen van gemaakte afspraken nuttig is omdat men daardoor wordt gedwongen na te denken over de precieze inhoud van de gemaakte afspraken. Er kan overeenstemming bestaan over de hoofdlijnen, terwijl later blijkt dat er bij de twee partijen een verschillend beeld bestaat over de details.

Juist bij familieleden is het extra belangrijk om te voorkomen dat er ooit onenigheid zal ontstaan over de gemaakte afspraken. Zo’n geschil kan immers leiden tot verstoring van de familiebanden. In andere culturen hecht men vaak een groot belang aan de familieband. En terecht. Vrienden, buren, collega’s en andere (zaken)relaties zijn van groot belang in het leven. Toch blijven die banden zelden een heel leven bestaan. Een verhuizing maakt een eind aan veel contacten. Een andere werkkring ook. Als blijkt dat in een bedrijf een kwart van het personeel ontslagen moet worden, wordt vaak zichtbaar dat iedereen vooral zijn eigen belang zoekt. De goede collegiale contacten ten spijt. Familiebanden blijven bestaan. Hoe belangrijk deze zijn, blijkt vooral in moeilijke tijden. Het is daarom belangrijk om die banden te koesteren en er zuinig op te zijn.

Zorgvuldigheid

Een bijkomstig probleem bij conflicten tussen familieleden is dat deze moeilijk zijn op te lossen. Problemen tussen bedrijven worden in het algemeen op basis van zakelijke overwegingen opgelost. De kosten worden dan afgewogen tegen de baten. Als een probleem tussen familieleden eenmaal is geëscaleerd, zorgen juist die nauwe banden voor extra teleurstelling en frustratie. Over en weer is het vertrouwen vaak diep beschaamd. Die emoties staan een eenvoudige oplossing in de weg. Zelfs als het conflict wordt bijgelegd, is er vaak sprake van blijvende schade. Het vertrouwen dat er eerder was, is weg.

Handelen tussen familieleden vergt daarom extra zorgvuldigheid. Juist omdat moet worden voorkomen dat er ooit problemen ontstaan, is het van groot belang dat er goed overleg plaatsvindt en dat afspraken duidelijk worden vastgelegd.

Met die kanttekening kan het zakendoen met familieleden echter bijzonder plezierig zijn. De familiebanden kun je juist heel goed onderhouden door elkaar binnen de familie extra werk en inkomen te gunnen. Met familie moet je daarom handelen en wandelen. Dan snijdt het mes aan twee kanten.

Mr. J. D. van Vlastuin, advocaat bij de maatschap Bouwman Van Dommelen Advocaten