„Bewakers handelden niet op eigen houtje”
Het bewakingspersoneel in de Abu Ghraib-gevangenis in Bagdad kreeg regelmatig instructies van leden van de militaire inlichtingendienst DIA over de wijze waarop men gevangenen moest „voorbereiden” op ondervraging. Dit heeft kolonel Thomas Pappas in februari verklaard tegenover generaal Antonio Taguba toen die een eerste onderzoek instelde naar de mishandeling van Iraakse gevangenen in Abu Ghraib.
Kolonel Pappas is commandant van de 205e brigade van de militaire inlichtingendienst en is daarmee verantwoordelijk voor de ondervragingen in de gevangenis. Zijn verklaring tegenover generaal Taguba is de eerste bevestiging op dit niveau dat bewakers niet op eigen houtje handelden wanneer zij gevangenen dwongen zich te ontkleden en wanneer zij hen vervolgens onderwierpen aan allerlei vormen van vernedering en intimidatie. Deze mishandelingen zijn volgens het Internationale Rode Kruis een duidelijke schending van de Conventies van Genève.
Volgens kolonel Pappas gelden en golden deze conventies voor alle gevangenen in de Abu Ghraib-gevangenis. De verklaringen van kolonel Pappas staan in een vertrouwelijk rapport van generaal Taguba aan de Amerikaanse legerleiding. Militaire bronnen hebben een deel van het rapport echter gelekt naar de pers. De New York Times was gisteren een van de kranten die berichtten over de verklaringen van kolonel Pappas. Deze verklaringen kunnen een belangrijke rol spelen in de verdediging van verschillende bewakers die binnenkort voor de krijgsraad moeten verschijnen.
In de affaire speelt ook de status van de gevangenen een rol. Een jaar geleden pleitte kolonel Karl Goetze, een van de juristen van het ministerie van Defensie, ervoor om sommige gevangenen in Irak de status van „onwettig strijder” te geven. Dat zou ook moeten gelden voor buitenlanders die in Irak tegen Amerikaanse militairen streden. Tot nu toe heeft de Amerikaanse opperbevelhebber in Irak, generaal Ricardo Sanchez, echter geen enkele gevangene deze status gegeven. Met zo’n status zouden gevangenen niet meer kunnen rekenen op de bescherming die de Conventies van Genève bieden. Deze conventies zijn volgens Washington niet geldig voor de gevangenen die de Amerikanen op hun basis Guantanamo Bay in Cuba vasthouden. Dit feit heeft zowel in de VS als wereldwijd veel kritiek losgemaakt.