Gegevens over aanslagen schudt Vermaat zo uit zijn mouw. Soms bladert hij even in zijn boek voor de precieze details. Ook de ontwikkelingen rond de jongste aanslag in Londen volgt hij uiteraard. „Inmiddels is bekend dat het gaat om Khalid Masood, een moslim die in Engeland is geboren en een tijdje door de Britse veiligheidsdienst MI5 in de gaten is gehouden. Die is daarmee gestopt omdat hij niet als gevaarlijke terrorist werd beschouwd. Dit gebeurt niet voor het eerst. Hetzelfde hebben we gezien bij aanslagplegers in Duitsland en Frankrijk. Die konden daardoor alsnog toeslaan.”

Inmiddels weten we ook dat IS de aanslag heeft geclaimd.

„Klopt. Dat is ook niet nieuw. Het gebeurde al bij eerdere aanslagen, zoals in Nice en bij de aanslag op een priester in Normandië. In de meeste gevallen berust de claim op waarheid. IS kan gebruikmaken van teruggekeerde jihadgangers of geradicaliseerde moslims die niet eerder hebben gevochten, maar wel openstaan voor het gedachtegoed van IS. Dat zijn ook potentiële terroristen.”

Die moet je dus allemaal in de gaten houden?

„Dat is onmogelijk. Het gaat om grote groepen. Je kunt niet duizenden personen continue volgen. Met intensief inlichtingenwerk moet je proberen hun gangen na te gaan. In zijn totaliteit zijn er op die manier alleen al in Engeland sinds 2013 zo’n dertien aanslagen verhinderd. Dat is veel. We hebben soms kritiek op de Amerikaanse National Security Agency, de NSA. Ik snap die kritiek, maar mede dankzij hun geavanceerde afluistertechnieken zijn er de laatste paar jaar een aantal belangrijke terreuraanslagen in Europa voorkomen.

In België hebben de veiligheidsdiensten ten einde raad een terrorist kunnen oppakken in Molenbeek die zich daar na de aanslagen op Parijs allang schuilhield. Dankzij de NSA, omdat die gebruikmaakt van afluistertechnieken die in België verboden zijn.

In 2007 kon de Duitse veiligheidsdienst, na een tip van de Amerikaanse CIA, een complot van de zogeheten ”Sauerlandgruppe” ontmaskeren. Eveneens via afluistertechnieken kwamen veiligheidsdiensten er vorig jaar achter dat in Duitsland een 17-jarige terrorist, kort voor de aanslag, in contact stond met een instructeur van IS in Syrië. Er was intensief chatverkeer tussen beiden.”

Parijs, Berlijn, Londen. Je denkt dan onwillekeurig ook aan Amsterdam.

„Ik sluit niet uit dat er in Nederland ook een aanslag wordt gepleegd. Ons land is een potentieel doelwit, dat weten we. Van de 280 jihadgangers afkomstig uit Nederland zijn er zo’n 50 teruggekeerd uit Irak en Syrië, zo’n veertig tot vijftig zijn gesneuveld, de rest zit er nog. Ze worden goed in de gaten gehouden, wat niet uitsluit dat er toch figuren door de mazen heen glippen.

De Nederlandse aanpak is redelijk effectief, denk ik. Belangrijk is om contact te houden met problematische groepen en de inzet van voldoende politie in probleemwijken. Daarbij zal de politie ook gebruik moeten maken van betrouwbare moslims. In België gebeurde dat onvoldoende. Daardoor beschikte de politie over te weinig informatie uit de geradicaliseerde netwerken.”

Wat voor geest waait er in de islamitische wereld?

„Als het om radicale moslims gaat, zou ik de term antichristelijk willen bezigen. Je kunt in dit verband ook het woord diabolisch gebruiken. Het is een vorm van bezetenheid waarbij geradicaliseerde personen alle controle over zichzelf verliezen en vreselijke dingen doen.”