Hans Spekman dit najaar partijvoorzitter-af
PvdA-voorzitter Hans Spekman toonde zich onlangs nog „niet bang om een splinterpartij te worden”, omdat het hem nooit om macht en grootte te doen zou zijn geweest. Na de historische nederlaag van woensdag kondigde hij vrijdag zijn vertrek aan, per oktober 2017.
Spekman wierp zich zijn hele loopbaan op als idealist in de politiek en had lak aan conventies. Zijn handelsmerk, de slobbertrui, droeg hij als raadslid, wethouder, Tweede Kamerlid en partijvoorzitter steevast met daarboven een wat verwaaide coupe.
Spekmans ongepolijste verschijning kwam niet alleen maar voort uit opstandigheid tegen heersende mores. Zij was ook een eerbetoon aan het eenvoudige milieu waaruit hij stamt en wat hij in de politiek wilde vertegenwoordigen.
Toen hij in 2012 werd gekozen tot partijvoorzitter stelde hij zich dan ook tot taak de PvdA naar links te sturen. Die wending was al in de nadagen van Wouter Bos ingezet, maar ging Spekman niet ver genoeg. Hij wilde weg van de vrijage van de partij met de vrije markt, maar partijprominenten voelden er niets voor een „SP light” te worden. Spekmans bondgenoot en politiek leider Job Cohen moest daarop het veld ruimen.
Dat maakte de weg vrij voor een tweede geesteskind van Spekman, die de bestuurderspartij wilde omvormen tot een campagnepartij: uitbouw van de ledendemocratie. Hij schreef meteen een leiderschapsverkiezing uit, die door Diederik Samsom werd gewonnen. Samsom stootte vervolgens een paar maanden later, vanuit geslagen positie, door naar een monsterzege in de Tweede Kamerverkiezingen.
De daaropvolgende razendsnelle verzoening met aartsvijand de VVD bleek voor de achterban maar moeilijk te verteren en bracht ook Spekman in een lastig parket. De linksbuiten moest voortaan een bezuinigingskabinet verdedigen en voor zich houden dat „nivelleren een feest is”. De leden liepen onder meer te hoop tegen strenge maatregelen voor asielzoekers, over wie Spekman zich eerder nog had ontfermd.
Vier verloren verkiezingen onder campagneleider Spekman volgden, met het echec van woensdag als dieptepunt. Als Spekman überhaupt kon teren op de triomf van 2012, die vooral aan Samsom werd toegeschreven, dan was dat krediet snel opgebruikt.
Spekman, zo klonk het de afgelopen weken steeds luider, droeg ook persoonlijk bij aan het debacle van woensdag. De door Asscher gewonnen leiderschapsverkiezing zou te laat zijn gepland. Ongelukkige campagneoptredens deden Spekmans gezag ook geen goed. Dit najaar is hij voorzitter-af.
