De monarchie vaart er wel bij. Afgaande op enquêtes die er links en rechts worden gehouden is de wil om het koningshuis in stand te houden groter dan ooit. Denen die de monarchie af wensen te schaffen zijn momenteel nauwelijks meer te vinden.

De media pakken al geruime tijd flink uit over het koninklijke evenement. Vele miljoenen in binnen- en buitenland volgden de huwelijksplechtigheid via de televisie bovendien mee. Op de hoofdstad Kopenhagen na, want daar vond het huwelijk plaats, was het daarom tijdens de plechtigheid vanmiddag om vier uur in de domkerk een verlaten boel in de Deense straten. In de hoofdstad waren honderdduizenden mensen op de been om iets op te vangen van de rijtoer per koets die het bruidspaar na de kerkdienst maakte. Bewust was gekozen voor een open koets, ondanks het risico. De veiligheidsmaatregelen waren aanzienlijk. De bewoners van alle adressen langs het traject door de stad hadden vooraf een schrijven gekregen met het verzoek verdachte zaken en personen te melden.

De Denen hebben relatief lang moeten wachten voordat de nu 36-jarige troonopvolger de ware bleek te hebben gevonden. Voluit heet ze Mary Elizabeth. Dat klinkt Brits en dat is het in feite ook, zij het dat de aankomende kroonprinses geboren is in Australië (in Tasmanië om precies te zijn) uit Schotse ouders. Zij emigreerden in 1963 en Mary kwam in 1972 in het nieuwe vaderland ter wereld. Ze werd de jongste in een gezin met twee zusters en een broer en bleef dat ook. In februari dit jaar werd zij 32 en waren de voorbereidingen voor het ”huwelijk van de eeuw” al in volle gang.

De relatie tussen haar en Frederik bestaat al sinds hun eerste ontmoeting tijdens de Olympische Spelen van Sydney in 2000, maar voordat het tot de aankondiging van de verloving kwam verstreken nog zo’n drie jaar. Vorig jaar augustus was het dan zover. Mary had zich bij de screening ontpopt als volledig onschadelijk voor de reputatie van het staatsbestel en zo kon koningin-moeder Margrethe II vertellen dat er zo langzamerhand aan een huwelijk werd gedacht.

De introductie van de nog steeds wat beduusd van al die ”pomp and circumstances” overkomende jonge vrouw als de toekomstige gemalin van de kroonprins -zij krijgt bij de troonsbestijging ook de titel koningin-, is zonder enige wanklank of politieke strubbelingen verlopen. Dat was wel even iets anders bij de aanloop naar het huwelijk van Máxima met Willem-Alexander of bij de echtverbintenis van de Noorse Haakon met zijn Mette-Marit. Toch is Mary net zo min van adel als die andere twee kroonprinsessen.

Kenners van de maatschappelijke verhoudingen rond het koninklijke gebeuren in Denemarken prijzen zich met name gelukkig dat Mary Donaldson van heel ver weg komt. Niemand heeft haar tijdens haar jonge jaren gekend en dat scheelt algauw weer een aantal schandaaltjes in de pers, zo nemen zij aan.

Volgens vele commentatoren is de grote steun waarop de monarchie kan bogen een merkwaardige paradox. Het koningshuis staat zo sterk, omdat het naar de visie van die waarnemers de juiste balans heeft weten te vinden tussen de noodzakelijke afstand met het volk en de al evenzeer onontbeerlijke moderne openheid.

Wat dat betreft is de situatie vrijwel identiek aan die in Nederland. Frederik en Mary gaan in ieder geval ontspannen om met de publieke belangstelling. Het gevaar dat de toon te amicaal wordt is echter groot. Vorige week werd het paar tijdens een voor hen georganiseerd rockconcert in het Kopenhaagse voetbalstadion Parken door de presentatoren getutoyeerd. Dat ging bijvoorbeeld het grote liberale dagblad Jyllands Posten veel en veel te ver. „Zonder distantie kan het koningshuis wel inpakken”, schreef de hoofdredactie in een commentaar.

De monarchie staat, kortom, behalve sterk tegelijkertijd ook zwak. Het evenwicht is wankel. De koningshuisexpert en historicus Claus Bjørn van de universiteit van Kopenhagen denkt dat eventuele schandalen in de toekomst funest kunnen worden. „De monarchie mag daardoor in geen geval worden belast. Maar als de schandalen kunnen worden vermeden zal de monarchie het zeker volhouden.”

Duidelijk is overigens dat de overname van de troon door Frederik en Mary voorlopig nog niet aan de orde is. Koningin Margrethe heeft meerdere malen ontkennend gereageerd op de suggestie dat ze voortijdig zou willen aftreden. Dat houdt waarschijnlijk in dat ze aanblijft tot haar dood. Zoals haar vader Frederik IX en alle voorafgaande Deense staatshoofden.

voetnoot (u17(Zie ook pag. 18.