Iedere belastingplichtige is sinds 1 januari 2013 verplicht een nieuwe of verhoogde hypotheek annuïtair af te lossen om recht te hebben op hypotheekrenteaftrek. Vóór die datum waren spaarhypotheken zeer populair. Bij zo’n hypotheek blijft gedurende de gehele looptijd de schuld in stand. Erachter hangt een potje waarin wordt gespaard voor aflossing aan het einde van de looptijd. Dit heet de kapitaalverzekering eigen woning (KEW), maar kan ook een beleggings- of spaarrekening zijn.

Naast het gespaarde bedrag zal in de KEW ook een aanzienlijk deel aan rendement zitten. De hoofdregel is dat het rendement in het potje wordt belast tegen ten hoogste 52 procent. Onder bepaalde voorwaarden zijn er vrijstellingen te verkrijgen.

Een voorwaarde is dat minimaal vijftien jaar premie in het potje wordt ingelegd. Dan geldt er een vrijstelling van 36.900 euro. Bij een inleg van ten minste twintig jaar gaat die vrijstelling naar 162.500. Deze termijnen worden ook wel tijdsklemmen genoemd. De tijdsklemmen worden per 1 april 2017 afgeschaft. De wetgever heeft dat besloten om de consument meer keuzevrijheid te geven en om de fiscale regeling te vereenvoudigen.

Door het vervallen van de tijdsklemmen wordt het mogelijk om het potje al na bijvoorbeeld tien jaar te gebruiken om een deel van de hypotheek af te lossen. Het rendement in het potje valt dan onder de hoge vrijstelling van 162.500 euro. Wel moet nog steeds worden voldaan aan de bandbreedte-eis. Deze eis stelt dat de hoogste premie die in het potje wordt gestort, niet meer bedraagt dan het tienvoud van de laagste premie. Ook aan de overige voorwaarden van de KEW moet worden voldaan. Het is bijvoorbeeld niet mogelijk om met het geld een nieuwe auto te kopen: de KEW moet worden gebruikt voor aflossing van de hypotheek. Ook zal de KEW in veel gevallen zijn verpand aan de bank, waardoor het gespaarde bedrag alleen kan worden gebruikt om de hypotheek mee af te lossen.

Is het voordelig om de hypotheek met het in de KEW gespaarde bedrag af te lossen? Dat hangt ervan af. Eerste vraag is of er bij vervroegde aflossing een boeterente betaald moet worden.

Van groot belang is verder het rendement in de KEW. De kosten van de KEW zitten met name in de beginjaren verwerkt. De opbouw van het vermogen en het rendement worden vaak na tien jaar pas substantieel.

Na aflossing van de hypotheek met de KEW zal met de bank moeten worden besproken hoe de resterende hypoheek zal worden behandeld. Wordt dit een aflossingsvrije hypotheek met netto lagere lasten maar een hoge restschuld aan het einde van de periode? Of wordt het een annuïtaire lening, waarbij de maandelijkse lasten omhooggaan maar de hypotheek aan het einde van periode wel is afgelost?

Vaak is er bij een KEW ook een overlijdensrisicoverzekering afgesloten. Bij afkoop van de KEW is misschien een nieuwe verzekering nodig. Maar als uw gezondheid is verslechterd, kan het afsluiten daarvan lastig zijn of hogere kosten met zich meebrengen.

Een laatste punt betreft de hoogte van het rendement in de KEW. De rente is vaak gekoppeld aan de marktrente. Als de rente lang vaststaat, kan die nog wel 4 of 5 procent bedragen. Waar krijg je nog zo’n rendement? Daarbij komt nog dat de KEW onbelast in box 1 staat.

De auteur is belastingadviseur bij Visser & Visser Belastingadviseurs. Reageren? fiscaal@refdag.nl