De eerste anglicaanse bisschop van Liverpool, J. C. Ryle (1816-1900), was geestelijk gezien een erfgenaam van reformatoren en puriteinen. Zijn bijzondere kracht was dat hij de dingen zeer eenvoudig en toegankelijk kon verwoorden. Als mensen naast de Bijbel goede boeken willen gaan lezen om de Bijbel beter te verstaan, noem ik daarom altijd ook titels van Ryle. Ik waardeer het bijzonder dat de uitgever zo kort na de Engelse publicatie van deze biografie een Nederlandse vertaling op de markt brengt,

Ryle was een man van na de verlichting. Hij staat in de tijd dichter bij ons dan reformatoren en puriteinen. Is het in de moderne en nu postmoderne tijd nog wel mogelijk het geloof op eenzelfde wijze te belijden en te verkondigen als reformatoren en puriteinen? Is het voor ons niet onmogelijk ons zo op de Schrift te beroepen als de stem van de levende God, zoals puriteinen en reformatoren dat deden? Ryle heeft deze laatste vraag nadrukkelijk ontkennend beantwoord. Diep was hij ervan overtuigd dat de boodschap van verzoening met God door Christus’ bloed en van rechtvaardiging door het geloof essentieel is en daarom essentieel blijft. Wie daar niet bij leeft en uit leeft is geen christen.

Lessen voor het heden

Iain Murray is echt de aangewezen persoon om over Ryle te schrijven. Weinigen weten zo veel over de kerkgeschiedenis van de Engelssprekende wereld van de achttiende en negentiende eeuw als hij. Hij schrijft erover met grote deskundigheid maar ook met een geweldige passie. Onbewimpeld komt hij ervoor uit dat goede christelijke geschiedschrijving geen neutrale geschiedschrijving kan zijn. In zijn biografieën trekt hij altijd lessen voor het heden. Dat doet hij ook in zijn biografie over Ryle. Het blijkt al in de titel: ”J. C. Ryle: Prepared to Stand Alone”. De vertaler heeft dat laatste vrij weergegeven met ”Eenzaam voor het Evangelie”. Mijn inziens was beter geweest om de Engelse ondertitel letterlijk te vertalen: ”Bereid om alleen te staan”. Dan komt duidelijker naar voren dat Ryle iets had van Daniël.

Terwijl zijn betrekkelijk jong overleden grootvader van vaderszijde een christen was die wist van wedergeboorte en bekering, gold dat niet voor de ouders van Ryle. Zij waren cultuurchristenen voor wie kerkgang een traditie was en niet meer. De prediking die Ryle als kind en jongeman hoorde was die van de gematigde middenstroom van de Anglicaanse Kerk.

Maar toen hij in Oxford studeerde, voltrok zich tussen de zomer en het kerstfeest van 1837 een beslissende wending zijn leven. Het feit dat in Macclesfield, de woonplaats van zijn ouders, een tweede anglicaanse predikantsplaats werd gesticht, heeft hierin een plaats gehad. De predikant die aan deze gemeente werd verbonden was een evangelical (een woord dat in de biografie terecht onvertaald wordt gelaten). De prediking waarin de noodzaak van verzoening met God en bekering werden beklemtoond, zette Ryle aan het denken. Toen hij in de zomer van 1837 ernstig ziek werd, begon hij voor het eerst in zin leven persoonlijk de Bijbel te lezen en te bidden.

Bekering

Over de exacte toedracht van zijn bekering heeft Ryle zich verder nooit uitgelaten. Terecht zegt Murray dat hij dit niet belangrijk vond, noch als het ging om zijn eigen bekering noch als het ging om de bekering van anderen. De echtheid van de bekering bleek naar de overtuiging van Ryle in de kracht en de werkingen van het dagelijks beoefende geloof. Hierin was Ryle echt een leerling van de puriteinen.

Drie jaar na zijn bekering ging zijn vader, die een schatrijke bankier was, failliet. Ryle moest daarom afzien van zijn voornemen in de politiek te gaan. Een bevriende kolonel die zelf ook christen was, bracht Ryle onder de aandacht van een anglicaanse predikant die een hulpprediker nodig had. Zo begon de ambtelijke loopbaan van Ryle. Het was geen opzienbarend begin en er ging ook geen opzienbarende roeping aan vooraf. Echter, de echtheid van de roeping blijkt in de kracht van de prediking. Dan hoeven bij de roeping van Ryle tot het ambt geen vragen te worden gesteld.

Ryle nam als predikant toe in kennis en genade, dankzij zowel contacten met meer geoefende christenen als het lezen van goede theologische boeken. Al vroeg kreeg Ryle als predikant liefde tot de puriteinen. Daardoor verdiepte zijn prediking.

Wat wij van Ryle kunnen leren is dat liefde tot de kerkelijke kring waarin wij werken niet ten koste moet gaan van de liefde die wij behoren te hebben tot allen die verschijning van onze Heere Jezus Christus in heerlijkheid hebben lief gekregen. Ryle was nadrukkelijk allereerst een evangelical en dan pas een anglicaan. In de Anglicaanse Kerk keerde hij zich tegen de opkomst van de anglo-katholieke richting. De zaligheid ligt niet in de kerk of de sacramenten maar in Christus, de Koning van de Kerk. Dit geluid is nog altijd actueel. In onze context denk ik aan het feit dat er op zo’n wijze over het verbond kan worden gesproken, dat op zijn minst de noodzaak van persoonlijke kennis van vergeving van zonden onderbelicht blijft.

Schriftkritiek

In zijn leven heeft het Ryle niet aan zorgen en moeiten ontbroken. Tot driemaal toe verloor hij zijn vrouw. Nog verdrietiger was voor hem dat van zijn kinderen zijn zoons niet in zijn wegen wandelden. Zijn zoon Herbert werd evenals zijn vader anglicaans geestelijke maar ontwikkelde zich tot een voorstander van de liberale en Schriftkritische richting. Toen Ryle dat merkte, ontsloeg hij zijn zoon als lid van de toelatingscommissie van het bisdom Liverpool.

Terwijl Herbert meende dat een vrijere omgang met de Schrift tot zegen van de kerk zou zijn, was zijn vader ervan overtuigd dat de prediking haar kracht verliest als wij niet van het goddelijke gezag en de goddelijke inspiratie van de Schrift overtuigd zijn. Herbert meende dat de belangstelling voor de theologie zoals zijn vader die bedreef vanzelf zou verdwijnen. De geschiedenis heeft het tegendeel bewezen. Wereldwijd worden de geschriften van Ryle gelezen. In de anglicaanse gemeenschap vooral op het zuidelijk halfrond. Ryle zelf wilde allereerst een wegwijzer tot Christus zijn. In kerk en theologie was al het andere daaraan ondergeschikt. De biografie van Murray over Ryle laat dat duidelijk zien.

Boekgegevens

”Eenzaam om het Evangelie”, J. C. Ryle; Iain H. Murray; uitg. De Banier, Apeldoorn, 2016; ISBN 978 94 029 0155 9; 285 blz.; € 24,95.