Eerst wil ik dit boek niet gaan lezen, omdat ik vermoed in een romantische vicieuze cirkel te belanden. En dat wil ik gerust weleens doen, maar dan niet met iemand met zo’n broderiejurk aan en een gebloemde, weids uitlopende pannenkoekmuts op haar hoofd. De cover blijkt gelukkig misleidend te zijn, want in deze roman wordt een beeld geschetst van een moedige, eigenzinnige vrouw. Weliswaar van adel, maar zeker niet gericht op een leven in rijkdom en tule.

Adeline von Schimmelmann (1854-1913), geboren in Denemarken, werkt om te beginnen als hofdame aan het hof van de Duitse keizerin Augusta. Pracht en praal zijn ruimschoots voorhanden. Als een luitenant haar bewondert en een aanzoek doet, lijkt haar levenspad geplaveid. Intussen bezoekt ze gevangenen en armen en raakt ze steeds meer geïntrigeerd door de mensen uit de stand die ver van haar af staat. Haar aanstaande man vindt haar gedrag absoluut niet passend voor haar stand en ergert zich eraan; hij wil een vrouw die zich naar hem voegt. Als ze dit beseft, slaat ze zijn aanzoek af en kiest ze voor een ander leven. Hofdame blijft ze nog heel lang, terwijl ze verder zoekt naar een doel in haar leven.

Als ze 31 jaar is, hoort ze de zendingspredikant Funcke spreken over mensen die God nog niet kennen en Zijn liefde nodig hebben. Haar besluit staan dan vast. Ze reist via de Oostzee naar het eiland Rügen, en ziet de armoede en het alcoholisme dat het leven van de vissersfamilies stempelt. Ze laat een zeemanshuis bouwen waar de vissers een warme maaltijd kunnen krijgen en verhalen over God horen. Daarnaast bezoekt Adeline de vissersvrouwen en geeft hun kinderen les. Ze weet niet of ze hun leven zal veranderen, maar ze vertrouwt erop dat God haar niet voor niets inschakelt.

Het levensverhaal van Adeline is een bijzonder verhaal. Ze wordt zelfs gedwongen opgenomen in een psychiatrische inrichting omdat haar familie niet instemt met haar geldbestedingspatroon. Eenmaal vrijgekomen zet ze haar werk voort. Op dat punt in de geschiedenis eindigt het boek.

Ik ben nieuwsgierig naar haar geworden en zoek verder naar haar verhaal. Ze blijkt haar leven lang te hebben gewerkt, tot in Amerika toe. Met haar geadopteerde zoon Paul heeft ze bovendien een zendingsorganisatie opgericht. Aardse eer heeft ze nooit gekregen, tegenwerking wel. Verarmd is ze in Hamburg gestorven; ze werd begraven door ds. Funcke, die zo veel voor haar betekend heeft.

”De gravin en het huis aan zee” laat een dappere vrouw zien. Ik heb genoten van het verhaal, van de drijfveren en het onverwoestbare doorzettingsvermogen van Adeline von Schimmelmann. Het boek is heel laagdrempelig, iedereen kan het lezen. Maar eigenlijk is het wat mij betreft iets te beperkt. De schrijfster Dorothee Dziewas was lerares maar werkt inmiddels zelfstandig als vertaalster, corrector en schrijfster. Ze doet in teksten dus. Ze heeft absoluut talent om te schrijven, maar mag dichter bij de hoofdpersoon staan – die blijft tamelijk op afstand van de lezer. De schijfster bouwt ook absoluut geen spanning in, het boek lijkt in dat opzicht op een zakelijke tekst. Deze vrouw zou absoluut boeiender neergezet kunnen worden. Haar geschiedenis leent zich voor een prachtig compleet levensverhaal in romanvorm. In ieder geval heeft Dziewas wel een goede aanzet gegeven om Adeline von Schimmelmann opnieuw in het daglicht te zetten.

Boekgegevens

”De gravin en het huis aan zee”, Dorothee Dziewas; uitg. Jongbloed, Heerenveen, 2016; ISBN 978 90 889 7141 9; 184 blz.; € 14,95.