Met de gemeente Berlijn is daarover recent een afspraak gemaakt, een voorwaarde voor de schenking van de werken door de kinderloze tachtigers aan de stad. Maar nu zijn ze in elk geval in Rotterdam te bewonderen, samen met onder meer de surrealistische verzamelingen van drie andere, Britse collectionneurs: Edward James (1907-1984), Roland Penrose (1900-1984) en Gabrielle Keiller (1908-1996).

‘Gek van surrealisme’, heet de tentoonstelling van honderden werken, die met musea in Edinburgh en Hamburg werd opgezet. Boijmans bezit zelf ook al flink wat surrealisten. De basis van die collectie is gelegd door wijlen Renilde Hammacher, van 1962 tot 1978 hoofdconservator moderne kunst bij het museum.

Op deze tentoonstelling ligt het accent niet alleen op de passie van de surrealisten zelf, maar zeker ook op die van hun verzamelaars. Directeur Sjarel Ex legt uit hoezeer bijvoorbeeld James zelf meedacht met de kunstenaars. Het was eigenlijk sámen met opdrachtgever James dat Salvador Dalí een paar ‘champagnelampen’ uitdacht: twee staande schemerlampen, die van voet tot lamp zijn opgebouwd uit koperen champagnecoupes. Ze zijn alleen in Boijmans voor publiek te zien, op speciaal verzoek.

Vlakbij hangt ook een werk van René Magritte uit de eigen collectie van Boijmans, waarop James in een spiegel kijkt maar zichzelf op de rug ziet, net als de toeschouwer hèm en dus ook zijn verwarrende spiegelbeeld. Het zou mede een idee van James zelf zijn geweest.

Boijmans toont parallel nog werk dat zijdelings met het surrealisme te maken heeft, zoals de wandtapijten waartoe Lizan Freijsen zich liet inspireren door vlekken en schimmels.