Rome: misdaadjournalistiek geeft lezer het gevoel beter te zijn
Hebt u een sterke maag? Oké, daar gaan we. Iemand laat zijn ouders doden omdat ze kritiek hebben op zijn rapportcijfers. In Napoli schiet een man op zijn ex-vrouw en verwondt haar uit jaloezie. In Milaan wordt een vrouw van 55 jaar vermoord in haar huis.
Het gaat nog verder. In Rome ligt een zuigeling bij het afval: de moeder wordt vrijgesproken.
Dit zijn zomaar wat krantenkoppen op een doordeweekse dag in Italië. Gewoon gezien in de kwaliteitskrant la Repubblica. Uw eerste reactie is misschien om uw geboekte vakantie naar Italië af te zeggen. „Laten we naar Ter schelling gaan.”
Maar wacht, Italië is geen gevaarlijk land. De misdaad cijfers zijn lager dan het Europees gemiddelde. En bovendien treffen het huiselijk geweld en de afrekeningen onder de criminelen (de maffia) u niet.
Italië heeft echter zeker een probleem met huiselijk geweld. De media zitten erbovenop, met het risico de zaak uit te vergroten, maar recente gevallen waarbij vrouwen werden mishandeld of vermoord, zijn gruwelijk.
In de meeste zaken gaat het om een man die niet kan verkroppen dat de vrouw hun relatie heeft verbroken. Hoe erg scheiden ook is, het mag geen reden zijn voor brute moord. Een voorbeeld van vorig jaar zomer: Sara, een 22-jarige studente, wordt door haar ex-vriend levend verbrand in haar auto in een buitenwijk van Rome. Heel Italië reageert geschokt. Mijn vrouw is er nog steeds ondersteboven van. Zij geeft les aan de universiteit, en Sara was een van haar studenten, en een goede ook.
Jaarlijks worden zo’n 120 vrouwen wegens „passie” omgebracht. Zo worden zulke moorden weleens vergoelijkt (vreemde passie trouwens). Maar ook dit cijfer ligt niet veel hoger dan dat in andere landen. Al die alarmerende krantenkoppen zeggen volgens mij dat Italianen diep in hun hart van slecht nieuws houden. De redacties houden deze behoefte levend. Voor deze vorm van bericht geving over moord en doodslag en conflicten bestaat een aparte categorie. ”Cronaca”, heet het genre; letterlijk betekent het kroniek. In Italië vraagt men mij vaak wat mijn specialisme is: politiek, sport, Vaticaan of cronaca? Tja, allesbehalve dat laatste.
Maar cronaca is wel van levensbelang. Ook in Nederland is er belangstelling voor moorden en rechtszaken. Toch blijft dit kinderspel in vergelijking met Italië.
Waarom toch die morbide en gedetailleerde belangstelling voor de 16-jarige jongen die in opdracht van zijn schoolvriend diens ouders ombrengt met een bijl, omdat ze kritiek hadden op een slecht schoolrapport? Dat is de zaak waar nu iedereen in Italië over spreekt. Ik denk dat de lezer deze belangstelling heeft zodat hij zich zelf beter kan voelen. „Ónze zoon doet het goed op school. Ónze zoon heeft geen verkeerde vrienden. Wíj zijn goede ouders.”
Het is een bezwering. Eigenlijk een vorm van bijgeloof.