Het contact met een asielzoeker die het land moet verlaten, roept vaak veel vragen en dilemma’s op, weet dr. Marnix Visscher. Hij is coördinator juridische ondersteuning bij stichting Gave, die kerken en christenen toerust voor het contact met asielzoekers.

De woensdag verschenen brochure ”Geen doodlopende weg” geeft uitleg over de diverse stappen in de asielprocedure. Daarna komen Bijbelse noties aan bod. In het contact met een uitgeprocedeerde asielzoeker gaat het volgens Gave altijd om het zoeken naar Gods leiding. „Gebed is daarin erg belangrijk, alleen en samen met andere christenen. Vraag God te laten zien welke weg Hij met de asielzoeker wil gaan en hoe u daarbij kunt helpen”, adviseert de brochure.

Wanneer er voor de asielzoeker geen uitzicht is op een toekomst in Nederland, is hij er het meest mee gediend als hij hulp krijgt om op een goede manier terug te keren, stelt Gave. De stichting wijst erop dat terugkeer niet buiten God om gaat, maar deel kan uitmaken van Zijn plan.

Wat is de grootste valkuil in het contact met een uitgeprocedeerde asielzoeker?

Visscher: „Het idee dat je als christen iets voor die persoon moet doen, terwijl je niet goed weet waarom iemand het land moet verlaten. Mensen hebben soms al snel de neiging een actie op poten te zetten richting de politiek, zonder dat ze er zicht op hebben of dat realistisch of nodig is.

Een valkuil is ook dat je het initiatief van de vreemdeling overneemt. Hij heeft een eigen verantwoordelijkheid en moet zelf stappen zetten. Je kunt wel kijken welke ondersteuning je hem daarbij kunt bieden. Daarbij is het van belang eerst advies in te winnen bij een organisatie als Gave of VluchtelingenWerk die een deskundige naar het dossier kan laten kijken.”

U vraagt ook aandacht voor hulp bij terugkeer. Wat kan een vrijwilliger betekenen als een asielzoeker daar niet voor open staat?

„Dat is lastig, maar probeer er toch met hem over te spreken. Als iemand christen is, kun je dat doen vanuit het vertrouwen op God, al kan dat het gevoel geven dat wij makkelijk praten hebben. Wijs de ander ook op organisaties zoals Inlia of Solid Road die programma’s aanbieden om mensen te helpen bij terugkeer en die trainingen geven om in het land van herkomst iets te kunnen opbouwen op het gebied van werk.”

Ex-moslims die hier christen zijn geworden, vrezen in hun eigen land vaak gevaar. Is terugkeer dan reëel?

„Dat zijn ingewikkelde situaties, waarbij dossieronderzoek heel belangrijk is. De situatie van bekeerlingen is niet overal hetzelfde. Als we van mening zijn dat de IND op verkeerde gronden heeft geoordeeld dat een bekering niet oprecht is, zullen we als Gave op dat punt actie ondernemen en bijvoorbeeld de mogelijkheid van een nieuwe procedure onderzoeken.

Wanneer iemand definitief uitgeprocedeerd raakt, staat hij zelf voor de keus wat hij doet. Sommigen blijven ongedocumenteerd in Nederland, anderen zoeken hun heil ergens anders of zetten toch de stap om terug te keren. Ook worden mensen soms gedwongen uitgezet, bijvoorbeeld naar Afghanistan. Het is heel lastig om dan te blijven volgen hoe het daar met hen gaat.”

Een uitgeprocedeerde asielzoeker staat op straat en vraagt onderdak bij mensen van de kerk die hij bezoekt. Wat adviseert u?

„Ik zou hem verwijzen naar hulpverleningsinstanties die ongedocumenteerden onderdak bieden en beoordelen of iemand voldoet aan de criteria voor opvang. Als dat zo is maar die instantie geen plek heeft, is het denkbaar dat je vanuit een persoonlijke relatie zo iemand tijdelijk in huis neemt. Daarbij is het onder meer van belang dat je met meerdere mensen samenwerkt en dat de asielzoeker bereid is mee te werken aan een oplossing op de lange termijn.”