Als er iets is wat ik merk in de klantengesprekken die ik voer is het dat mensen compleet verschillend met geld omgaan. Zo zat ik eens aan tafel met een alleenstaande moeder met één kind die een inkomen had vergelijkbaar met een bijstandsuitkering. Daarnaast had ze 5000 euro spaargeld. Toen ik opperde dat 
ze zich ook tot de bijstand kon wenden, zei ze dat ze dat niet wilde als ze het zelf kon verdienen.

Een dag erna had ik een gesprek met een andere alleenstaande moeder met één kind die twee keer modaal verdiende. Zij gaf zo veel uit dat ze inmiddels diverse kredieten had afgesloten. Maar nog steeds kon ze haar levensstijl niet bekostigen. Financiële intelligentie heeft meer met gedrag te maken dan met kennis van fiscale wetten.

Krap bij kas

Als mensen krap bij kas zitten, is de reactie vaak dat als het inkomen omhooggaat, de problemen vanzelf zullen verdwijnen. „Geld maakt immers geld”, is dan de veelgehoorde uitdrukking. Maar dat is doorgaans niet zo. Een paar maanden later zitten diezelfde mensen weer krap bij kas. Als mensen opeens veel geld krijgen, is de kans groter dat ze last krijgen van het zogeheten Ferrari-syndroom dan dat ze van dat 
geld méér geld maken. Ze geven het razendsnel uit aan luxe zaken.

Om een voorbeeld te noemen: een klant van mij kreeg een erfenis van 80.000 euro. Binnen tien maanden was het geld op. Hij had er weliswaar geen Ferrari van gekocht, maar door zijn snelle levensstijl zat hij daarna nóg krapper bij kas.

Geld maakt geen geld. Nee, creativiteit maakt geld. Ik ken diverse ondernemers die een aantal keren failliet zijn gegaan en binnen afzienbare tijd weer een groot bedrijf opbouwden. Geld hadden ze niet en van de bank kregen ze het ook niet meer. Vanuit een failliete positie weer iets opbouwen vergt creatief denkvermogen en hard werken.

Vaardigheden

Het is trouwens niet zo dat je alleen geld als kapitaal hoeft te zien. Ik vind de indeling van de Franse socioloog Pierre Bourdieu erg mooi. Naast economische kapitaal zoals geld en onroerend goed definieert hij nog vier andere vormen van kapitaal: cultureel, sociaal, symbolisch en linguïstisch kapitaal.

Bij cultureel kapitaal kun je denken aan kennis, vaardigheden en opleiding. In een snel veranderende samenleving is jezelf of je bedrijf ontwikkelen van blijvend belang.

Sociaal kapitaal kunnen netwerken en relaties zijn. In een participatiesamenleving wordt er een beroep gedaan op het sociaal kapitaal van de samenleving.

Symbolisch kapitaal gaat over sociale erkenning, zoals prestige of eer. En het beheersen van de taal van de dominante cultuur is linguïstisch kapitaal. Wie een taalachterstand heeft, loopt tegen grenzen op en heeft minder mogelijkheden dan mensen die de taal van de heersende cultuur goed spreken.

Mijn tip voor 2017: maak eens creatief gebruik van andere vormen van kapitaal. Het mooie is: als je dat doet, komt het met het economisch kapitaal meestal ook wel goed.

De auteur is Master of Financial Planning. Reageren? financieel@refdag.nl