”Wie alles prijsgeeft”
Auteur: P. S. Kuijper
ISBN 90 6140 163 1
Pagina’s: 128
Prijs: ”Vrienden van de vijand”, door Jan van Reenen; ISBN 90 6140 568 8; 109 blz.; Titel: ”Strijd om de Toutenburg”
Auteur: Gerrit van Heerde
ISBN 90 6140 360 X
Pagina’s: 152
Prijs:

alle uitgaven van De Groot Goudriaan, Kampen, 2003; € 5,50.

Het aantal jeugdboeken met de Tweede Wereldoorlog als thema is groot. Toch vormen drie door uitgeverij De Groot Goudriaan heruitgegeven titels een zinvolle aanvulling. Mede dankzij de gekozen invalshoeken: Een Japanner in Pearl Harbor en het gezin van een NSB’er. Het derde boek beschrijft de strijd om een kasteel.

”Wie alles prijsgeeft” vertelt het verhaal van 7 december 1941: de aanval op Pearl Harbor, de Amerikaanse marinebasis op Hawaii. Auteur P. S. Kuijper heeft gekozen voor een Japanse hoofdpersoon, Kazo Ikoeda. Kazo is gevechtsvlieger en bevindt zich op een van de schepen van de Japanse vloot. Dit vaart in de richting van de grote basis van de Verenigde Staten in de Pacific.

Kazo is opgevoed met de opdracht „de goddelijke keizer blindelings te dienen.” Tot zijn vader vertelt dat hij door de doop is toegetreden tot de christelijke kerk. De hele familie keert zich tegen vader, behalve Kazo. Die neemt het Nieuwe Testament mee tijdens zijn tocht naar Pearl Harbor.

Als de aanval op Pearl Harbor echt begint, is Kazo bang dat hij onschuldige slachtoffers moet maken. De aanval zelf wordt door Kuijper heel realistisch met woorden geschilderd: „Het gedreun van de explosies en het bloedstollende gehuil van de duikbommenwerpers overstemden het gekerm van de in hun slaap overrompelde Amerikanen.” Kazo ziet alles als in een film gebeuren. Verwonderd vraagt hij zich af waarom God deze wereld nog verdraagt.

Als hij de opdracht krijgt een Nederlandse boot aan te vallen, weigert Kazo. Met deze daad verliest hij alle eer. Doordat hij weigert zijn leven op te offeren voor de keizer, kan hij zijn familie nooit meer onder ogen komen. Uiteindelijk wordt zijn toestel geraakt en stort hij neer in zee. In een rubberbootje lukt het hem om de kust te bereiken. Daar zegt iemand tegen hem dat hij zijn eer helemaal niet kwijt is. Want Jezus zei: „Indien iemand Mij dienen wil, de Vader zal hem eren.”

Pesterijtjes

Ook Jan van Reenen koos voor een oorlogsboek waarbij de hoofdpersonen tot de vijand behoren. De vaders van Jaap Welten en Wim de Wilde zijn lid van de NSB. De lezer proeft de verontwaardiging over de toestand in Nederland, zoals de NSB’ers die beleefden. Zo verzucht de moeder van Wim: „Je kunt bijna niet meer rustig leven in Nederland.”

Ruud en Jaap hebben het op school niet gemakkelijk. Regelmatig zijn ze het doelwit van pesterijtjes. Gaandeweg het verhaal treedt er bij Jaaps familie een verandering op. Zo zegt vader tegen Jaap: „Geloof in de Heere Jezus is belangrijker dan lid zijn van de NSB.” Deze verandering wordt zichtbaar voor anderen, als er in de klas van Jaap (zijn vader is de leraar van die groep) een Joods meisje komt. Terwijl Wim en zijn vader jacht op haar maken, probeert de familie van Jaap haar uit handen van de Duitsers te houden.

Dan breekt bijltjesdag aan, de dag na de bevrijding waarop wraak wordt genomen op alle Nederlanders die met de Duitsers hebben samengewerkt. De vaders van Jaap en Wim worden ook gevangen genomen. Bij de vrijlating van Jaaps vader speelt het Joodse meisje uiteindelijk een belangrijke rol. De laatste woorden in dit boek zijn ook van Jaaps vader: „Ik heb de verkeerde keuze gemaakt toen ik lid werd van de NSB. Ik belijd ook persoonlijk schuld te hebben aan de oorlog. Als ik nog iets goed kan maken, zal ik het doen.”

Kat en blijde

Tot slot een boek dat ouderen mogelijk al gelezen hebben: ”Strijd om de Toutenburg” van Gerrit van Heerde. De oorspronkelijke uitgave van dit boek stamt namelijk uit 1950.

Het kasteel van ridder Schenk van Toutenburg wordt bedreigd door een andere ridder, die van het nabijgelegen Kuinre.

Gewapend met kat (een wapen om de muren te rammen) en blijde (een wapen dat zware stenen over de muren van een kasteel slingert) belegeren strijders de Toutenburg. De burchtbewoners doen hun uiterste best, maar het wordt steeds zwaarder om stand te houden. Tot hun verrassing staat plotseling de abt van het naburige klooster voor hen. Door een geheime gang is het de geestelijke gelukt om vanuit het klooster ongezien in de Toutenburg te komen. Daar merkt hij dat hulp voor de verdedigers van de Toutenburg dringend gewenst is. „Iemand moet de bisschop bereiken en hem om hulp vragen”, stelt de abt voor.

Conraedt, de zoon van de heer van Toutenburg en zijn vriend Eric gaan door de geheime gang naar het klooster. Daar worden ze verder geholpen door de abt. Op hun tocht naar de bisschop staan ze aan grote gevaren bloot, intussen onbekend met het feit dat de Toutenburg bijna in handen van de vijand is gevallen. Het zal niemand verwonderen dat het bisschoppelijke leger precies op tijd door de geheime gang verschijnt, zodat het leger van de vijand kan worden teruggedrongen.

Liefhebbers van een stuk geschiedenis zullen deze boeken met veel plezier lezen. Alle drie de boeken zijn mooi verzorgd en hebben een aantrekkelijke prijs.

Het boek over Pearl Harbor is aan te bevelen voor jongeren vanaf 12 jaar, de andere twee boeken kunnen ook in de bovenbouw van de basisschool worden gelezen.