Het moment van die voicemail was „heel eng en heel bizar”, zegt Kevin Goes, redacteur bij BNR Nieuwsradio.

Enkele dagen vóór die gebeurtenis ontdekte de man uit Amsterdam tot zijn verbijstering dat hij slachtoffer was van identiteitsfraude. Een negroïde man bleek ergens op internet een kopie van het paspoort van Kevin Goes te hebben gestolen. De fraudeur huurde bijvoorbeeld met het valse paspoort –met daarop personalia van Kevin Goes– woonruimte in Dordrecht. Die bleek gebruikt te worden voor wietteelt.

Toen Goes op 1 april 2015 een aanmaning van een landelijk incassobureau in de bus vond, dacht hij even aan een slechte 1-aprilgrap. Hem werd op officieel briefpapier gemaand 13.000 euro aan huurachterstand voor een pand in Dordrecht te betalen. Een pand in Dordt? Tot die tijd had de Amsterdamse verslaggever amper een stap gedaan in die stad. Laat staan dat hij er woonruimte had gehuurd.

Aanmaning

Geluk bij een ongeluk voor Kevin Goes was dat hij een vriendin heeft die werkt bij een vestiging van het landelijke incassobureau. Met haar hulp kreeg de radioverslaggever voor elkaar dat de eis om 13.000 euro neer te tellen voor woninghuur in Dordrecht, in de prullenbak verdween.

Toch was daarmee de kou niet uit de lucht. Opnieuw kreeg Kevin Goes een aanmaning in de bus. Ditmaal om een huurachterstand van 3000 euro voor een pand in Amsterdam te betalen. Wederom had de fraudeur de journalist met diens gestolen persoonsgegevens een streek geleverd.

Tot zijn onvrede moest Goes via de rechter een gevecht aangaan met de deurwaarder om duidelijk te maken dat niet híj de wanbetaler was. „Het is heel frustrerend om te moeten aantonen dat je jezelf bent. Het stoorde mij erg dat de deurwaarder liet weten dat ik misschien wel slordig met mijn paspoort was omgesprongen en zo de problemen zelf over me had afgeroepen. Terwijl ik juist altijd zuinig ben op mijn spullen.” Uiteindelijk werd Kevin Goes van alle blaam gezuiverd en stelde de rechter hem in het gelijk.

In de val

Overduidelijk knaagde de identiteitsfraude aan de radiojournalist. In internetblogs in 2015 schrijft hij zijn frustraties van zich af. In een „open brief” laat de geplaagde journalist zijn kwelgeest weten: „Van alles wat je van me kon stelen, vind ik mijn identiteit het engst. Een televisie kan ik vervangen, een fiets ook, maar van mijn identiteit heb ik er maar één. En jij vond het nodig om die over te nemen. (…) Ik sta niet snel versteld, maar jij hebt me wel even doen schrikken met je vuile streek.”

Mede dankzij de blogs van Goes wist de Nijmeegse politie de negroïde fraudeur op te sporen. De man probeerde in de Gelderse stad opnieuw op naam van Kevin Goes woonruimte te huren. De woningcorporatie rook echter onraad en lokte de fraudeur in de val.

Het zint Goes allerminst dat de negroïde man, die in verhoren beweert dat hij met allerlei –financiële– problemen kampt, amper een paar uur op het politiebureau vastzat. De bedoeling is dat de fraudeur zich voor de rechtbank moet verantwoorden. „Dan hoop ik er zeker bij te zijn”, zegt de gedupeerde radiojournalist, die zijn kwelgeest nog niet in levenden lijve heeft gezien.

Vermoedens

Raadselachtig is nog altijd hóé de negroïde man een kopie van het paspoort van Kevin Goes wist te bemachtigen. De journalist heeft wel vermoedens. In zijn onlangs verschenen boek ”Mijn gestolen leven. Identiteitsfraude in Nederland” (uitg. Nieuw Amsterdam) beschrijft Goes dat hij zijn paspoort tijdens een vakantie voor een dag heeft afgegeven in een Turks hotel. Wellicht is er toen een kopie van het document in verkeerde handen beland.

Een andere mogelijkheid is dat de fraudeur ergens op internet een kopie van het paspoort van Goes heeft gevonden. „Ik heb voor bijvoorbeeld mijn opdrachtgevers diverse keren een kopie van mijn paspoort gemaild. Misschien kon een criminele organisatie in die door mij verzonden mails komen en zo die kopie van het paspoort te pakken krijgen.”

Van onderzoeksjournalist Brenno de Winter, die gespecialiseerd is in ict, leerde Goes dat zijn plaaggeest heeft zitten rommelen aan het paspoort met daarop de foto van de zwarte man en de personalia van Kevin Goes. Kenners kunnen zien dat er iets niet deugt. Zo wijken het lettertype van de cijfers 8 en 5 (die betrekking hebben op de lengte van de persoon op het paspoort) af van andere letters op het vervalste document.

Raar jaar

Goes prijst zich gelukkig dat het gesjoemel met zijn persoonsgegevens tot het verleden lijkt te behoren. Het getob in 2015 hing hem de keel uit. „Het was een heel raar jaar, waarin ik als het ware een paar jaar ouder ben geworden. Ik sta minder naïef in het leven. Ik zal mijn paspoort echt niet afgeven, tenzij een instantie daar recht op heeft.”

Mensen doen er verstandig aan om hun paspoort niet te overhandigen, benadrukt de radiojournalist. „Volgens de wet mogen bijvoorbeeld hotels en sportscholen niet eens vragen om een paspoort.”

Wijs is ook behoedzaamheid op sociale media, geeft Goes aan. „Jonge mensen die net hun rijexamen hebben gehaald, laten soms op Facebook, Instagram of Twitter trots hun rijbewijs zien. Doe dat niet. Kwaadwillenden kunnen die persoonselijke gegevens immers misbruiken voor eigen gewin.”

Urker moeder: Fraude was beangstigend en beschamend

„Heel vreemd, beangstigend en beschamend.” Zo omschrijft een 48-jarige Urker moeder de identiteitsfraude waarmee ze twee maanden geleden werd geconfronteerd.

Een vermoedelijke criminele organisatie kaapte in oktober het mailadres dat de Urker vrouw samen heeft met haar man, die IJsselmeervisser is. Tientallen contacten van het echtpaar kregen ineens een bedelverzoek in hun mailbox, ondertekend met de naam van de Urker visser.

In die mail werden familie, bekenden en andere relaties van het echtpaar opgeroepen om geld over te maken. In het in gebrekkig Nederlands geformuleerde mailtje staat letterlijk: „Mijn excuus om je te vragen op deze manier. Ik maakte een reisje naar Doneck, Oekraïne mijn tas is gestolen, in mijn tas zaten allemaal belangrijke spullen zoals, telefoons, geld en mijn paspoort.” En verderop: „Dus wou ik u vragen om u snel wat geld te lenen dat ik zo snel mogelijk aan je terug geef zodra ik terug ben. ik nodig 2.300 Euro en Western Union is de snelst mogelijke manier om te doen.”

Ongemak

De Urkse had „veel ongemak” van de onverkwikkelijke affaire. „Het is beangstigend als vreemden via ons mailadres onze contacten benaderen met een verhaal waar wij niks mee te maken hebben. Vervelend is dat niet alleen familie en vrienden de mail kregen, maar ook zakelijke contacten. Het zou toch beschamend zijn als wij een bedelmail gingen rondsturen?”

De Urker familie kreeg na de wonderlijke mail kolderieke reacties. „Een van onze buren vroeg me: „Is je man écht naar Oekraïne op vakantie? En waarom staat zijn auto dan hier voor de deur?” Vreselijk, dat soort vragen. Mijn man vist op het IJsselmeer. Die heeft echt geen tijd voor een vakantie in Oekraïne.”

Verraderlijk was dat reacties op de bedelmail níét in de mailbox van het Urker echtpaar belandden. Want de fraudeurs hadden één letter in het mailadres veranderd. Kennelijk zijn eventuele reacties dus terechtgekomen in een mailbox van de criminelen.

Alerter

Over de precieze werkwijze van de kennelijke fraudeurs heeft ze geen zekerheid. „Ik kreeg een keer een melding op mijn smartphone dat ik mijn wachtwoord voor de mail opnieuw moest invullen. Waarschijnlijk is iemand zo achter ons wachtwoord gekomen.”

De affaire heeft haar alerter gemaakt. „We hebben de wachtwoorden van ons mailaccount aangepast. Ik ben voorzichtiger geworden. Ik open de mail niet meer op mijn telefoon.”

Vijf tips van gedupeerde

Journalist Kevin Goes, slachtoffer van identiteitsfraude, geeft in zijn onlangs verschenen boek ”Mijn gestolen leven. Identiteitsfraude in Nederland” diverse tips. Een selectie.

1. Alleen daartoe bevoegde mensen mogen om je paspoort vragen. Dan hebben we het over politieagenten, toezichthouders en conducteurs.

2. Stuur nooit je paspoort op als je online aankopen doet.

3. Bewaar geen kopie van je paspoort op je computer of in de cloud.

4. Deel geen foto’s van gevoelige documenten op sociale media. Natuurlijk ben je trots dat je je rijbewijs gehaald hebt, maar een foto van dat roze pasje op Facebook speelt fraudeurs in de kaart.

5. Versnipper oude gegevens. Als je een nieuw rijbewijs krijgt, dan heb je een oude versie over. Maak die kapot. Jij kunt hem niet meer gebruiken, maar een fraudeur wellicht wel.

Een kolossale inbraak

Een immense inbraak. Zo kun je de hack bij internetbedrijf Yahoo in augustus 2013 wel noemen. Yahoo maakte vorige week bekend dat er bij die hack destijds gegevens van meer dan een miljard accounts zijn buitgemaakt. Het gaat onder meer om e-mailadressen en telefoonnummers.

Identiteitsfraude is wereldwijd een hardnekkig probleem. Naar schatting zijn in Nederland jaarlijks 600.000 mensen slachtoffer van identiteitsfraude, schrijft radiojournalist Kevin Goes in zijn onlangs verschenen boek ”Mijn gestolen leven. Identiteitsfraude in Nederland” (zie hoofdartikel).

Identiteitsfraude is in 2014 als zelfstandig strafbaar feit opgenomen in het Wetboek van Strafrecht.