Column: Christelijke muziek?

Ik kan naar de tekst kijken. Maar overal zijn voorbeelden te vinden van verschillende teksten op dezelfde muziek. Bach gebruikte voor delen van zijn kerstoratorium muziek die hij eerder gebruikt had bij wereldlijke teksten. En recent schreef de hoofdredactie van deze krant: „(…) de invulling van de EO-Jongerendag met snoeiharde muziek van christelijke bands die zich in hun stijl nauwelijks onderscheiden van popgroepen, is al jaren een punt van zorg.” In deze gevallen blijkt de muziek in zichzelf dus niet christelijk of onchristelijk.

Maak ik hier nu nodeloos een probleem van? Als de tekst maar christelijk is en de muziek er voor het gevoel een beetje bij past, is het toch christelijk? Toch is het niet voldoende om alleen tekstgericht over muziek te spreken. Zo was ik bij een bruiloftsdienst waarin Psalm 121 uit de Statenberijming gezongen werd en na de dienst een opwekkingslied gebaseerd op dezelfde tekst. Vanuit tekst bezien is dat onzin: tweemaal hetzelfde. Blijkbaar betekende de opwekkingsmuziek toch meer voor het bruidspaar. Aan de andere kant: ze zouden de muziek van dat lied ook niet hebben laten uitvoeren zonder de psalmtekst.

Kortom, de relatie tussen tekst en muziek is ingewikkelder dan gedacht. In ieder geval is muziek heel krachtig. De theoloog G. van der Leeuw schreef terecht: „Elke tekst wordt door de muziek op schone wijze vermoord.”

Een andere mogelijkheid om naar de waarde van muziek te kijken is vanuit de kwaliteit van de muziek zelf. Interessant vond ik wat ex-dj Bart Bolier recent in deze krant over popmuziek zei: „Je moet niet zeggen dat het allemaal troep is, omdat je zelf toevallig van orgelmuziek houdt. Trouwens, veel orgelmuziek is ook troep. (…) Het valt op dat mensen in onze kring zo’n slechte smaak hebben. Ze luisteren vooral die goedkope troep.” Bolier geeft dus niet alleen een religieus oordeel over popmuziek, maar ook een smaakoordeel over de „goedkope troep” onder zowel popmuziek als orgelmuziek. Dat is een goed idee: muziek allereerst op muzikaal vlak beoordelen. Maar dat maakt muziek niet per se christelijk. Het kan zijn dat muziek kwalitatief zeer goed is maar toch een onchristelijke ideeënwereld in zich draagt. Toch doet deze benadering meer recht aan de muziek zelf dan wanneer je alleen naar de tekst kijkt.

Maar smaken verschillen nu eenmaal, toch? Dit argument is uiterst geschikt om een gesprek dood te slaan. Ik vind het te onverschillig. Als ik werkelijk overtuigd ben van de schoonheid van een muziekstuk, raakt dat mij zo dat ik eigenlijk vind dat iedereen dat moet vinden. Kortom, hier begint het gesprek pas.

Column: Christelijke muziek?

Muziek

RD.nl in uw mailbox?