Campagne tegen Oezbeekse protestanten
Tijdens een campagne tegen een groep protestanten in Nukus, de hoofdstad van de autonome republiek Karakalpakstan, in het noordwesten van Oezbekistan, zijn elf leden van de Kerk van Christus-gemeente onder druk gezet om afstand te doen van hun geloofsovertuiging en zich te bekeren tot de islam.
De elf werden ondervraagd op het bureau van de openbaar aanklager in Nukus. „Zij zijn allemaal lid van een niet-geregistreerde religieuze organisatie”, verklaarde de openbaar aanklager, M. Arzymbetov, op 19 april tegenover de Noorse nieuwsdienst Forum 18. „De activiteiten van niet-geregistreerde organisaties zijn bij wet verboden.” De protestanten kunnen boetes tegemoet zien.
Arzymbetov weerspreekt geruchten dat de protestanten op grove wijze beledigd zouden zijn en zelfs met de dood bedreigd. „Niet ik sprak met de protestanten, maar mijn assistent Kasym Davletmuradov. Hij is een bijzonder opgeruimd man en niet in staat zoiets te doen.”
De openbaar aanklager heeft ook geprobeerd te bewerkstelligen dat Iklas Aldungarov, laatstejaars student medicijnen en lid van de Kerk van Christus, vóór 10 april van de universiteit zou worden verwijderd. De rector van de universiteit, Oral Ataniyazova, weigerde dit echter. „Hoe en wat Aldungarov gelooft, is zijn eigen, persoonlijke zaak; wij hebben niet het recht ons daarmee te bemoeien”, lichtte zij haar besluit tegenover Forum 18 toe. Ze voegde eraan toe dat een groot aantal jonge mensen in de regio christen wordt. „Kennelijk zijn de christelijke kerken erin geslaagd een goed doordachte campagne op te zetten. Ik denk niet dat dat een slechte zaak is. Laten we eens zien of de moskeeën hier net zo goed werken als de christelijke kerken.”
Desgevraagd bevestigde de openbaar aanklager dat hij de universiteit had geschreven over student Aldungarov. Maar hij ontkende dat hij had geëist dat deze zou worden verwijderd. „Ik verzocht de rector simpelweg dat ze haar studenten een beetje in het oog zou houden. Aldungarov blijft daar student.” Rector Ataniyazova weerspreekt deze lezing.
De campagne tegen protestanten in Noordwest-Oezbekistan neemt steeds heftiger vormen aan, meldt Forum 18, een gezaghebbende informatiebron als het gaat om schendingen van de vrijheid van godsdienst. Eerder vorige maand werd de protestantse agrariër Murat Abatov, woonachtig in een dorp ten noorden van Nukus, onder grote druk gezet om zijn geloof te herroepen. Weigerde hij dit, dan dreigde de directeur van de staatsboerderij waarvan Abatov zijn land huurt, dit in beslag te nemen.
De oudsten van het dorp riepen hun dorpsgenoten op niets meer met Abatov van doen te willen hebben en hem zelfs niet meer te groeten.
Iets vergelijkbaars gebeurt op de dorpsschool in Ornek, waar leerkrachten Abatovs zusje Zulfiya begonnen te kleineren, en andere leerlingen vragen niet meer met deze ”Wahhabi” om te gaan. De term ”Wahhabi” wordt in Centraal-Azië breed en erg gemakkelijk gebruikt, met name om islamitische fundamentalisten, maar ook wel om Jehovah’s getuigen mee aan te duiden, aldus Forum 18.
Toen een medewerker van de Noorse nieuwsdienst op 29 april een bezoek bracht aan het dorp Ornek, was politieofficier Mukhtar Aidbekov juist in Abatovs woning. Hij verklaarde dat „onder de Oezbeekse grondwet elke persoon het recht heeft om welke geloofsovertuiging dan ook aan te hangen. Hij mag alleen niet proberen andere mensen te bekeren. Dat is verboden.”
Aidbekov zei verder dat hij Abatov had gevraagd diens godsdienstige lectuur te laten zien. „Ik heb geconstateerd dat hij niets illegaals in bezit heeft. Ik zie niets onwettigs in Murats handelingen.”
Van zijn kant toonde Abatov zich eveneens verzoeningsgezind. „Ik heb niets tegen Aidbekov - hij handelt in overeenstemming met de wet. Maar iemand verspreidt opzettelijk verkeerde geruchten over mij en probeert de dorpsbewoners tegen mij op te zetten. Ik word bijvoorbeeld een Wahhabi genoemd, terwijl we allemaal weten dat protestanten geen moslims zijn.”
Forum 18 constateert dat het erop lijkt dat de autoriteiten in Noordwest-Oezbekistan een nieuwe tactiek uitproberen in hun poging protestanten te bekeren tot de islam: gewone burgers tegen hen ophitsen, zodat de autoriteiten later kunnen zeggen dat zij slechts de wil van de bevolking hebben uitgevoerd.