Met dat stelsel wil staatssecretaris Van Dam (Economische Zaken) de fosfaatproductie door de melkveesector terugdringen tot onder het Europese fosfaatplafond.

De SGP heeft tegen de wet gestemd. „Te veel knelgevallen dreigen aan hun lot overgelaten te worden”, lichtte SGP-Kamerlid Dijkgraaf toe. „Zo moeten bedrijven die op de peildatum jongvee uitgeschaard hadden nog maar zien of ze hiervoor rechten krijgen. Ook ligt er nog geen totaalpakket voor behoud van de derogatie.”

De Kamer steunde zoals verwacht een amendement van ChristenUnie en D66 om grondgebonden bedrijven te ontzien bij de generieke korting op fosfaatrechten. Bedrijven die de mest van hun eigen koeien volledig op eigen grond kwijt kunnen, hebben volgens genoemde partijen niet bijgedragen aan het fosfaatoverschot en mogen daarom niet worden gekort.

De korting die de niet-grondgebonden bedrijven krijgen opgelegd, wordt daardoor groter. SGP en PVV hadden een motie ingediend om die verhoging te blokkeren, maar de Kamer verwierp die motie. „Dat betekent dat veel bedrijven meer dan 10 procent gekort zullen worden”, reageerde Dijkgraaf. „Dat komt keihard aan. Ik vind dat onrechtvaardig en niet nodig.”

Een „lichtpuntje” is volgens hem wel dat de Kamer een SGP-amendement heeft aangenomen waarmee het rechtenstelsel over een aantal jaar bij koninklijk besluit weer afgeschaft kan worden. Dijkgraaf: „Ik ga daarbij uit van 2023. Ramingen geven vooralsnog aan dat de fosfaatproductie zonder rechtenstelsel op termijn onder het fosfaatplafond zakt. Ook is het beter dat groeibegrenzing geregeld wordt via grondgebondenheid en verwerkingsplicht. Alles beter dan investeren in gebakken lucht. Met het amendement maken we fiscale afschrijving van rechten mogelijk. Dat drukt de prijs.”

De wet gaat binnenkort naar de Eerste Kamer. Die zal zich er dan over gaan buigen.