De Verenigde Staten en Israël hebben veel te bespreken
De stemming is opperbest vandaag de dag in rechtsradicale kringen in Israël. Donald Trump heeft de Amerikaanse presidentsverkiezingen gewonnen. Rechtse politici verwachten dat Washington geen druk meer op Israël zal uitoefenen. Israëls premier Benjamin Netanyahu kan hen straks niet meer afremmen met de woorden: „Ja maar, Washington wil het niet.”
Ja, Trump zal mogelijk zelfs een pleitbezorger worden van de Groot Israëlgedachte, zo denkt rechts. Dat wil zeggen: geen druk meer op Israël om de Westelijke Jordaanoever (Judea en Samaria) te verlaten. Dat biedt mogelijkheden voor een snelle groei van de Joodse nederzettingen. Mocht de hervatting van het vredesoverleg toch nog op de Amerikaanse agenda verschijnen, dan zal dat in elk geval geen prioriteit hebben.
Het optimisme onder de ultrarechtsen is echter voorbarig. Toegegeven, Trump heeft voor de oplossing van het Israëlisch-Palestijnse conflict geen duidelijk omschreven plan, evenmin als voor het blussen van andere brandhaarden in het Midden-Oosten. Hij moet eerst zijn team samenstellen, pas daarna kan er gepraat worden over een strategie.
Te hopen is dat Trump een minister van Buitenlandse Zaken benoemt die met beide benen op de grond staat. Iemand die inziet dat, als het zo doorgaat, Israël en Palestina op één staat afstevenen. Iemand ook, die begrijpt dat de culturele en godsdienstige verschillen én de haat en het wantrouwen te groot zijn om een vreedzame Joods-islamitische staat (met een handjevol christenen en andere minderheden) mogelijk te maken.
Israël en de VS kunnen zich beter richten op de realiteit. Alleen de tweestatenoplossing biedt kans op vrede. De regering-Trump moet het Palestijnse leiderschap duidelijk maken dat het onmogelijk is Israël een politieke regeling op te leggen. Die willen Palestijnse leiders bereiken door de internationale gemeenschap in te schakelen om druk op Israël uit te oefenen. Een akkoord kan alleen worden bereikt door een compromis. Beide partijen moeten dat via rechtstreekse besprekingen bereiken, met Amerikaanse hulp.
Israël en de VS kunnen ook afspraken maken over de veiligheidssituatie in het Midden-Oosten. Trump denkt positief over de Russische machthebber Vladimir Poetin. Maar Rusland steunt Israëls belangrijkste vijanden. Dat zijn Iran en de Libanese Hezbollah. In hoeverre wil Trump Rusland zijn gang laten gaan? Hier zijn rode lijnen nodig.
Trump gelooft, evenals Netanyahu, dat de nucleaire deal tussen Iran en de P5+1 (de vijf permanente leden van de Veiligheidsraad en Duitsland) een slecht akkoord is. Israël vreest dat het akkoord op termijn kans biedt kernwapens te maken. Het is echter onwaarschijnlijk dat de VS uit het akkoord stappen. Israël en de VS kunnen afspraken maken over wat ze moeten doen als Iran de veiligheid van andere landen aantast. Niet alleen Israël, ook de Arabische landen zijn daarbij gebaat.