Column: Wees niet kwetsbaar om er zelf beter van te worden
Het is trendy om te zeggen dat leiders kwetsbaar moeten zijn. Vertel over je burn-outervaring en wees open over je falen. Maar kwetsbaarheid kan moeilijk altijd beter zijn. Het is niet aan te raden onbeschermd te zonnen of zonder schoenen door scherp grind te rennen. Net zo min werkt het om je in een onveilige omgeving kwetsbaar op te stellen. Je bewust zijn van je kwetsbaarheid is een ding. Kiezen voor een kwetsbare opstelling is iets heel anders.
Wees niet kwetsbaar om er zelf beter van te worden. Dan wordt het een kunstje. Een techniek. Dan ben je tegelijk kwetsbaar en niet kwetsbaar. Wie zegt zich kwetsbaar op te stellen, is het niet.
Je stelt je kwetsbaar op met het oog op de ander. Lees 1 Korinthe 13: De liefde zoekt zichzelf niet. Er is een groot verschil tussen een kwetsbare opstelling gericht op jezelf of op de ander.
Een voorbeeld ter verduidelijking. Het is best kwetsbaar om iets te vertellen over je geestelijk leven. Als je dat doet voor jezelf, om je geestelijk imago te versterken, dan is dat niets meer dan verwerpelijke vroomheid. Maar wat mooi als je even in je ziel laat kijken, met het oog op de ander, met het oog op de Heere. Als je –zoekend naar woorden– iets deelt van je geestelijk leven, van je vreugde of je worstelingen. Wat kan dat bemoedigend zijn. Dan is het tot eer van God en je naaste wordt bemoedigd en getroost. Op dit punt gaat het trouwens in de gereformeerde gezindte weleens fout. Ontkennen van Gods werk om maar niet kwetsbaar te zijn. Een negatief geestelijk zelfbeeld koesteren, omdat je eigen eer zwaarder weegt dan Gods eer.
Met kwetsbaar te zijn nodigen we anderen uit in het huis van ons leven, van ons denken, van ons hart. Wat we bieden is vertrouwen. En het is besmettelijk. Je geeft de ander ruimte om ook kwetsbaar te zijn. Het kost je wat, het is niet gemakkelijk, maar het levert je wat op. Niet dat je het daarom moet doen: je doet het met oog op de ander. Maar als bijvangst krijg je vertrouwen en kwetsbaarheid terug. En samen bereik je een diepere laag van verbondenheid.
En als je geen vertrouwen terugkrijgt? Als kwetsbaarheid beschaamd wordt? Als je gekwetst wordt? De liefde wordt niet verbitterd. Het zou een zegen zijn als we zo’n reactie kunnen zien als een regieaanwijzing. De wijze waarop we de ontmoeting met de ander vormgaven, was voor hem blijkbaar niet, of nog niet, passend. De liefde handelt niet ongeschiktelijk. Dan zoek je een betere weg. De liefde vergaat nimmermeer.
Er zit een grens aan kwetsbaarheid. Ergens moet kracht zijn. Je kunt wel transparant zijn, naar binnen laten kijken, maar als alles doorzichtig is, zie je niets meer (Lewis). Als je door het raam naar buiten kijkt, maar de bloemen zijn ook doorzichtig, en ook de schutting is van glas en alle huizen daarachter, enzovoort, dan stuit je blik nergens meer op. Als alles kwetsbaar is, waar zou je dan je kracht vandaan halen? Als alles zwak is, waarop zou je dan steunen?
Petrus zegt tegen de ouderlingen hoe ze leiding moeten geven aan de gemeente. Niet als heerschappij voerend, dat is: niet jezelf onkwetsbaar verschuilen achter je ambt. Wel als voorbeeld. Een voorbeeld verwijst naar iets of iemand anders. Wees dan mijn navolgers, (neem mij als voorbeeld), gelijk ik van Christus. Transparant tot op Christus.
Hoe kwetsbaar was Hij. Naakt en als afhankelijk baby’tje, met een zwak lichaam betrad hij het terrein van de vijand, de overste van deze wereld. Naakt toonde Hij zich aan spottende toeschouwers en nieuwsgierig passanten op Golgotha. Waarom? Opdat wij door deze kwetsbaarheid heen, door Zijn wonden heen, iets zouden zien van de heerlijke deugden van Zijn Vader. Zo was Christus transparant. Tot op de Vader. Wie Mij gezien heeft, heeft de Vader gezien. Hier is achter alle menselijke kwetsbaarheid de onwankelbare steun en eeuwige zekerheid te vinden. Bijzonder als in de adventsweken je ogen daarvoor opengaan.
Reageren? welbeschouwd@refdag.nl