„’t Was hail mooi”
Massaal opgekomen enthousiaste mensen, zon, confetti, muziek, dans en een gedegen voorbereiding maakten Koninginnedag vrijdag in Warffum en Groningen tot een „bijzondere” dag, om met de woorden van Hare Majesteit te spreken. „Vierentwintig jaar geleden wilde ik dat deze dag Koninginnedag zou worden, maar wist ik niet hoe het zou zijn als ze er echt niet meer was. Nu is dat het geval. Het is een bijzondere Koninginnedag geworden. Overweldigend”, zou koningin Beatrix aan het eind van het programma zeggen in haar dankbetuiging.
Zowel de inwoners van het uiterst noordelijk gelegen Warffum, een dorpje van 2200 zielen groot, als die van de provinciale hoofdstad Groningen laten het niet afweten. De Oranjes evenmin. Uitgezonderd het vorige week getrouwde paar Friso en Mabel zijn ze er van de Haagse tak allemaal.
Van de Apeldoornse familie laat slechts prinses Annette het afweten, omdat ze hoogzwanger is. Een speciale felicitatie gaat even uit naar de echtgenoot van de in het fuchsia geklede prinses Margriet: mr. Pieter van Vollenhoven, die vandaag 65 jaar is geworden.
Het pittoreske plaatsje aan de rand van Nederland heeft maanden geoefend om het feest te doen slagen. Zo’n 25 activiteiten moeten tekst en uitleg krijgen - dat wil zeggen 2 minuten per activiteit. Want de Koningin is slechts een uur in Warffum en daar gaan al tien minuten voor de begroeting van af.
En nu is het dan zover. „Het is leuk om hier te kijken”, aldus de Warffummers bij ”Vriesenstein”. „De Koningin is in 1990 in Loppersum geweest op Koninginnedag, en „het werd hoog tijd dat ze terugkwam” in Groningen.
Het is volop oranje in Warffum. Mensen klimmen in de bomen om een glimp op te vangen als de familie wordt ontvangen door een gloriërende burgemeester Renkema - met een oranje stropdas uiteraard. Bij de vier kanonschoten van de Groninger Vereniging voor Artillerie Traditie 1812-1912 houden de Oranjes hun oren dicht.
Renkema nodigt zijn gasten uit met hem Warffum in te lopen. Dat wordt het begin van een spontane tocht door het dorp. Leerlingen van basisschool De Rank zingen een lied; jeugdige ballerina’s dansen in lintvorm. Het ”neut’n schait’n”, een traditioneel Groninger paasspel, wekt de nodige hilariteit op.
Jannie van de Lisdonk heeft zich chique oranje kleding aangemeten. „Kijk, Pieter heeft me een hand gegeven. Hij vroeg waarom die zo koud was. Nou, Pieter, we hebb’n zo lang moeten wachten, zei ik.”
De prinsessen doen zonder uitzondering geestdriftig mee: Máxima, Laurentien en Marilène. De vrouw van de kroonprins heeft haar dochter Amalia thuisgelaten. Vandaag ziet ze eruit om te stelen: een gewaagd spijkerjasje boven een rok, met als knalrode accessoires een pikant schuin op het hoofd geplaatste baret, een kleine tas en vrolijke pumps.
Laurentien hult zich in een zeeblauwe jurk met verticale franjes, daaronder suède kuitlaarzen; Marilène draagt een romantisch ivoorkleurig ensemble. De heren zijn trots. Constantijn slaat een arm om Laurentien, Maurits knijpt Marilène in de schouders en de kroonprins adoreert zichtbaar zijn charmante Máxima.
Niet over het hoofd te zien valt de sportieve prins Maurits, die net als vorig jaar honderden mensen de hand drukt, zoent en begroetingen uitzendt, zelfs naar mensen die uit de vensters hangen of op de daken of, op het Groningse Waagplein, in de etalage staan.
Derk Noordhuis is een van de vele jongeren die de dag van hun leven hebben. Hij smeekt prins Willem-Alexander een foto van hem en de prinses te maken op zijn digitale camera - die kan hij dan op zijn website plaatsen.
Het summum voor de leerlingen van het Hogeland College is als Máxima het podium betreedt om een proces van bewegen op een kunstzinnige manier uit te beelden - zeg dansen. Uitgerekend Warffum blijkt een belangrijk dansdorp in het noorden te zijn. De Argentijnse ritmiek doet zich gelden en de ene na de andere prins en prinses moet eraan geloven. In Warffum blijkt het ijs opeens helemaal gebroken.
Later bij de kerk danst een groep uit Togo met de koninklijke stoet mee tot de kerk, waar aansluitend weer een mannenkoor ”Hoog ien ’t Noorden” en ”Mien dörpke” zingt. „Ik moe nog mitsing’n ok nog”, roept een zanger die zijn plek zoekt.
Voor het openluchtmuseum Het Hoogeland vinden tal van activiteiten uit het verleden plaats: van een uitvoering van de Kiepkerel tot een demonstratie van de vélocipède en de scharensliep, draaiorgels en de aanbieding van een poffert, een Groningse krentencake.
Op het haventerrein volgt een gezamenlijk optreden van een aantal koren en worden allerlei producten van de streek uitgebeeld. Maurits rijdt met broer Floris in een tractortje en doet mee aan het spijkerbroekhangen, terwijl zijn vrouw hem kietelt. Máxima lacht uitbundig bij het bierpulschuiven. Tot slot heeft de wereldpremière van de Amaliamars plaats, waarna het gezelschap in de koninklijke trein stapt om de Ommelanden te verruilen voor de stad Groningen. Bij de rinkelende spoorwegovergangen blijkt het opvallend druk met auto’s en vlaggen.
De apotheose van Koninginnedag heeft plaats in Groningen. Voor het eerst vieren de Koningin en haar familie deze dag zonder koningin Juliana. Misschien is het daarom dat Groningen zo voor de dag komt: een overweldigend onthaal voor de Oranjes, met opnieuw veel folklore, veel muziek, confetti, mensen die op de daken staan en uit hun dak gaan.
De zussen hebben hun capes en omslagdoeken (donkerblauw van Beatrix en fuchsia van Margriet) afgedaan. Drie koetsen brengt de gasten naar de Der Aa-kerk. „Ik vind het gewoon geweldig”, reageert iemand uit het publiek. Het begint bij de Der Aa-kerk, tot 1976 een hervormd kerkgebouw en nu niet meer in gebruik voor de eredienst, maar voor deze gelegenheid plaats van optreden voor de Zigeunerkapel en het Jeugdcircus Fantastini.
Prinsen halen waagstukken uit op de bobsleebaan - het publiek roept almaar om Máxima. „Máxima is het mooist gekleed.” „Ze ziet er leuk uit hè, Máxima.” „Laurentien, heeft die niet net een baby gekregen?”
Leden van de studentenvereniging Vindicat beroemen zich erop dat er nogal wat prinsen lid zijn geweest: in ieder geval Maurits en Marilène. „Ach”, roept de echtgenote van een Groninger notabele opgetogen, „mijn buurmeisje is helemaal wild. Ze heeft een zoen van Maurits gehad.”
Het einde is dan al in zicht. De contouren van de Martinitoren en de Grote Markt worden zichtbaar. Maanden voorbereiding gingen vooraf aan het bezoek van een uur van de Oranjes aan Warffum (10.00 tot 11.00 uur) en Groningen (12.00 tot 13.15 uur). Burgemeester Wallage nodigt tot slot zijn gasten uit op het bordes van het stadhuis, met zijn fraaie zuilen. „Wat moet een burgemeester van zo’n stad nog toevoegen aan de vreugde? Wij zijn noorderlingen, maar helemaal niet zo stug.” Hij roemt de aanwezigheid van de Koningin en haar gevolg. „U heeft dat feest een gouden glans gegeven. Wel thuis en kom gauw weer terug.”
Nadat de Koningin heeft bedankt, zingt een duizendkoppig koor het Grönnens Laid. De koninklijke gasten dalen af van het bordes naar de gereedstaande koninklijke bus en verdwijnen. Achter de dranghekken stijgt een zucht op. „’t Was hail mooi. Wie hebb’n durvan genoten.”