De meerderheid van de hele Israëlische bevolking is wel voor een afscheiding van deze problematische strook, waarin altijd veel bloed vloeit tijdens confrontaties tussen het Israëlische leger en de Palestijnen.

Sharon hecht veel gewicht aan het referendum onder de 193.190 partijleden. Hij liet weten dat de stemming tevens een motie van vertrouwen in hem is. „Je kunt niet tegen mijn plan zijn als je mij steunt”, zei hij. Hij waarschuwde dat een stem tegen het plan „de grootste overwinning” betekent voor de Palestijnse leider Yasser Arafat en de islamitische Hamas-beweging.

Israël veroverde de Gazastrook in de Zesdaagse Oorlog van 1967. In de jaren negentig trok het zich in het kader van het Oslo-akkoorden terug uit het grootste deel van dit gebied. In de Gazastrook wonen circa 1,2 miljoen Palestijnen en 7500 Israëliërs. Sharon, die in zijn vroegere dagen als politicus de Joodse kolonisatie van deze streek van harte steunde, wil nu de 21 nederzettingen ontruimen en het leger terugtrekken. Bovendien houdt zijn plan de terugtrekking in uit vier nederzettingen in het noordelijk gedeelte van de Westelijke Jordaanoever.

Een van de redenen waarom Sharon tot de eenzijdige terugtrekking heeft besloten is het demografische probleem. Aangezien de Palestijnse bevolking sneller groeit dan de Joodse, dreigt er binnen tien jaar een Joodse minderheid te ontstaan. De enige voor de hand liggende manier om de Joodse meerderheid te waarborgen, is dichtbevolkte Palestijnse gebieden af te stoten. Bovendien vormen de nederzettingen een zware defensielast en daarmee druk op de Israëlische belastingbetaler. Defensieminister Shaul Mofaz zei: „Gaza is niet goed voor Israël. Blijven in Gaza zal ons leiden naar een demografische tragedie.”

Sharon sprak in december vorig jaar voor het eerst over zijn plan tot ”disengagement” (losmaking). Hij zei toen dat het doel ervan was de Israëliërs maximale veiligheid te geven en de druk op leger en veiligheidsinstanties te verminderen. Hij zei ook dat de beste manier om vrede te bereiken met de Palestijnen de zogenaamde routekaart is. Dat is een vredesplan van het kwartet (de VS, de VN, de Europese Unie en Rusland) dat uit moet monden in een Palestijnse staat naast Israël. Het plan kwam niet van de grond omdat de Palestijnse leider Yasser Arafat weigerde de Palestijnse terreurbewegingen uit te schakelen, zoals het plan eiste.

Het verzet tegen Sharons terugtrekking is op twee argumenten gebaseerd. De niet-godsdienstigen stellen dat de terugtrekking zal leiden tot strategische verzwakking en daarom meer terreur. De nationaal-religieuzen geloven dat daar nog bij komt, dat het doen van territoriale concessies verboden is, omdat het land in het Oude Testament aan de Joden is beloofd. „Wij drukken geen politieke opinie uit, maar de opinie van de thora”, zo citeerde de zender Arutz Sheva het hoofd van de talmoedschool Merkaz Harav, opperrabbijn Avraham Shapira. „De thora zegt dat het hele land van ons is en dat we het niet weg moeten geven, vooral niet als dat kan leiden tot het verlies van levens.”

Sharon echter, die niet religieus is, neemt beslissingen op grond van strategische overwegingen. Hij gelooft dat het belang van zijn land nu gediend is bij een terugtrekking.

Een tegenslag voor Sharon is dat het losmakingsplan onder de Likud-ministers weinig steun geniet. Alleen minister Ehud Olmert, Sharons vertrouweling, heeft zich volop in de campagne geworpen om steun te verwerven bij de achterban. Defensieminister Shaul Mofaz sprak zich ook uit voor het plan, maar hij weigerde leiding te geven aan de campagne. Drie andere kopstukken, de ministers Binyamin Netanyahu (Financiën), Limor Livnat (Onderwijs) en Silvan Shalom (Buitenlandse Zaken) steunen het plan, maar weigerden verder mee te werken aan vergroting van de acceptatie onder de Likud-aanhangers.

Het is moeilijk te voorspellen wat de gevolgen van het referendum zullen zijn. De uiterst rechtse partijen, de Nationale Unie en de Nationaal Religieuze Partij, zullen de regeringscoalitie mogelijk verlaten als Likud het plan aanneemt. Daar staat tegenover dat de Arbeiderspartij van Shimon Peres tot de coalitie kan toetreden.

Als de meerderheid van de Likud-leden daarentegen vindt dat er geen terugtrekking moet plaatshebben, zal Netanyahu pogen Sharon van de partijtroon te stoten. De Arbeiderspartij zal dan zeker niet voelen voor regeringsdeelname.

De tegenstanders van terugtrekking zeggen echter dat Sharon zich aan de uitslag dient te houden. De havik minister Avraham Katz (Landbouw), die op het idee kwam een referendum te houden, zei dat Sharon bij verlies niet hoeft op te stappen, maar dat Sharon zijn plan in elk geval niet meer naar de regering kan brengen.

Sharon heeft echter ook nog de mogelijkheid de mening van de meerderheid van de Likud-leden naast zich neer te leggen. Hij heeft al gezegd dat het antwoord „moreel” van aard is en niet „juridisch.” Met andere woorden: het referendum is slechts een advies en schept geen verplichtingen. Daarin steunt de coalitiepartner Shinui hem. Shinui-voorzitter Yosef Lapid schreef een brief aan Sharon waarin hij stelde dat hij het plan in het kabinet moet inbrengen voor goedkeuring, ongeacht de uitslag van het referendum. Sharon kan echter rekenen op zware problemen in de Likud als hij zich niet bij de wil van de partij neerlegt.

Sommige commentatoren menen dat Sharon een vergissing heeft gemaakt door de Likud-partij over het plan te laten beslissen. Het grootste dagblad van Israël, Yediot Ahronot, spreekt van een „verschrikkelijke fout” van Sharon. Als Sharon een nederlaag lijdt, zullen de Verenigde Staten tot de verkiezingen in november het Israëlisch-Palestijnse conflict negeren. Ook is de kans dat de Arbeiderspartij tot de coalitie toetreedt verkeken en de Shinui-partij kan de coalitie verlaten. „Het is daarom mogelijk dat we op de rand verkeren van politieke chaos, die zal leiden tot veranderingen op de politieke kaart van de staat Israël.”

Het dagblad Ha’aretz schrijft dat het Israëlische politieke landschap na het referendum in elk geval niet hetzelfde zal zijn. Er zullen volgens de krant belangrijke gevolgen zijn voor de machtsstructuur. Zij die de nederzettingen steunen kunnen geen partners blijven in een regering die nederzettingen gaat ontmantelen. Zij die de vrede steunen kunnen geen partners blijven in een regering die niet eens de politieke macht heeft om een schoorvoetende stap in de richting van vrede te zetten.