De erkenning van buiten het paleis was al eerder gekomen, aangezien mr. Pieter van Vollenhoven beoogd voorzitter is van de dit jaar in te stellen Onderzoeksraad voor Veiligheid. Het resultaat van 27 jaar noeste arbeid als voorzitter van de Raad voor de Transportveiligheid. Een onbeduidend clubje dat in 1977 onder zijn leiding werd ingesteld en dat hij tot een algemeen erkende onderzoeksinstelling maakte.

De instelling van de Onderzoeksraad voor Veiligheid is nieuw. Voor het eerst worden onafhankelijk onderzoek en waarheidsvinding wettelijk op alle sectoren van toepassing verklaard. De raad is daarmee de grootste organisatie in de Europese Unie op dit gebied. Deze verdienste mag Van Vollenhoven grotendeels op eigen conto schrijven, aldus premier Balkenende donderdag tijdens de uitreiking van het grootkruis.

In 1967 was Van Vollenhoven de eerste aangetrouwde Nederlander aan het hof, en nog burger ook. Hij lijkt nu de weg te hebben gebaand voor latere generaties burgers aan het hof: Marilène, Laurentien, Annette, Mabel en Máxima. Die werden ook allemaal prinses, terwijl Van Vollenhoven het nog steeds moet doen met zijn studietitel: mr.

En niet te vergeten de meest omstreden burger in de koninklijke familie op dit moment: Edwin de Roy van Zuydewijn. Ook die lag, net als Van Vollenhoven destijds, niet bepaald goed bij de koninklijke familie. Toch zijn er grote verschillen. Biograaf Dorine Hermans: „Van Vollenhoven wist in de wandelgangen op de juiste momenten mensen aan zich te binden. Edwin jaagt iedereen tegen zich in het harnas. Hij heeft het bij de koninklijke familie voorgoed verbruid.”

Rond zijn 65e betracht mr. Pieter een opmerkelijke openheid. Sinds december gaf hij twee televisie-interviews, waarin hij openhartig inging op zijn leven, werk en huwelijk. Zo gaf hij in het programma ”Heilig vuur” van de NCRV onder meer aan na zijn dood niet in het familiegraf in Delft, maar in de natuur te willen worden begraven.

Hij zegt daarover: „Ik lig liever op een leuke plek waar de eekhoorn nog een keer langskomt, dan in een kerk, waar ik in de kelder lig. Met die kerk heb ik natuurlijk ook geen band, behalve dan dat ik hem heb helpen restaureren via het Restauratiefonds (waarvan hij voorzitter is, NS), maar dat is voor mij onvoldoende reden daar te liggen.”

Hij gaf deze toelichting deze maand in een interview met het blad ”Vorsten Royale”, waarin hij praat met zijn officieuze biografe Dorine Hermans. Die schreef het in 2002 verschenen boek ”Pieter van Vollenhoven. Burger aan het hof”. Een biografie die door hem niet werd geautoriseerd, maar waar aan hij wel meewerkte.

De levensbeschrijving zorgde voor opschudding vanwege de onthullingen over de tegenstand die Van Vollenhoven van een groot deel van de koninklijke familie ondervonden zou hebben voor en tijdens zijn huwelijk met prinses Margriet. Zo zouden prins Bernhard en diens moeder, prinses Armgard, en de prinsessen Beatrix en Irene fel tegen zijn geweest.

De biografie zet een heel ander beeld neer van Van Vollenhoven dan tot dan toe opgang deed. Het imago van een volgzame man in de schaduw van de drukke prinses Margriet moest vallen. Ook het idee dat zijn huwelijk zonder slag of stoot was goedgekeurd, en Pieter als schoonzoon en zwager zonder problemen in de kring van de koninklijke familie was opgenomen, moest bijgesteld. Van Vollenhoven heeft voor zijn positie aan het hof moeten vechten. En was het niet met de hulp van koningin Juliana, dan was het nooit gelukt, aldus Hermans.

Roddel en speculatie? De tekenen wijzen er niet op. In het interview met ”Vorsten Royale” zegt mr. Pieter het „fantastisch” te vinden dat het boek er ligt. Op de vraag hoe het is ontvangen binnen de koninklijke familie zegt hij tegen zijn biografe: „Laat ik dit zeggen: wie het boek heeft gelezen, zijn dingen duidelijk geworden die men vroeger niet begreep. Daar ben ik u buitengewoon erkentelijk voor.”

„De tijdgeest schreef voor dat het moest kunnen, zo’n huwelijk tussen burger en prins”, zegt hij over de tijd rond het huwelijk. „Maar intussen dachten veel mensen in hun hart heel anders, ze vonden het een faux pas, historische vergissing. (…) Die negativiteit heb ik onderschat.”

Over de erkenning vanuit de koninklijke familie lijkt inmiddels geen twijfel meer te bestaan, getuige het grootkruis in de Orde van de Nederlandse Leeuw die koningin Beatrix hem donderdagavond toekende. Het is de hoogste onderscheiding die een burger in Nederland kan krijgen.

Een vechter bleek Van Vollenhoven ook buiten familiale kring, getuige zijn inzet op maatschappelijk vlak. Die oogst inmiddels alom waardering. Hij bekleedt een veelvoud aan voorzitterschappen, zoals van het Fonds Slachtofferhulp, het Nationaal Restauratiefonds, het Nationaal Groenfonds en de Stichting Maatschappij, Veiligheid en Politie.

Het was de druk van de situatie die juist de doorzetter naar buiten deed komen, al heeft die druk ook een voortdurende argwaan in zijn houding opgeleverd. Biografe Hermans, eerder in deze krant: „Hij is altijd op zijn hoede. Op goed nieuws reageert hij verward. Zelf geeft hij aan dat hij niet meer ongecompliceerd kan genieten. Maar hij heeft wel volgehouden en dat vind ik indrukwekkend.”

Ook tegen ziekte heeft hij moeten vechten. Na de afgelopen jaren twee keer behandeld te zijn voor huidkanker, is hij nu geveld door een hernia.

Gaat hij op zijn 65e genieten van een welverdiende rust? Nee, zegt de man die in de volksmond ook wel ”mr. Pieter” heet. Omdat hij hard op weg is meester doctor te worden; al enige jaren werkt hij aan een promotie over rampen en veiligheidsonderzoek. Rust is geen optie, zegt hij zelf. „Ik raak het strijden niet meer kwijt.”