Uitwerken, bijschaven en waar nodig verbeteren, vinden de fracties van CDA, VVD, D66 en oppositiepartij LPF. De oppositie is niet gelukkig met het stuk en spreekt van een „zwanenzang” van de ruimtelijke ordening en de ’Nota Chaos’.

Bij de plannen wordt de Nota Mobiliteit van minister Peijs van Verkeer node gemist door diverse fracties. Plannen voor grootscheepse nieuwbouw, waarover de Nota Ruimte rept, kunnen niet zonder een gedegen wegenplan, vindt onder meer LPF-Kamerlid Van As. Ook VVD, D66 en haar eigen CDA verwijten Peijs dat de mobiliteitsplannen pas na de zomer klaar zijn.

Voor concrete plannen zoals woningbouw is de overkoepelende boodschap van het kabinet: ’Centraal wat moet, decentraal wat kan’. Terecht, vindt VVD-Kamerlid Geluk, krijgen gemeenten en provincies een grotere verantwoordelijkheid in de inrichting van het land. De LPF en de andere regeringspartijen CDA en D66 juichen die koers ook toe.

Maar op onderdelen zijn er ook kanttekeningen. D66 vindt dat het Rijk wel met een „ouderwetse visie” op het gebied van woningbouw op de proppen komt. Nu gemeenten flink wat ruimte krijgen, zouden de provincies op dat punt meer de touwtjes in handen moeten krijgen. Ook Van Bochove (CDA) wil graag meer garanties, dat straks niet „elk dorp een eigen bedrijventerrein kan aanleggen”. De „veelbelovende aanzetten” in de Nota Ruimte moeten daarom beter uitgewerkt worden.

Dat het Rijk de uitvoering van het ruimtelijk beleid uit handen geeft, kunnen de oppositiepartijen maar moeilijk verteren. „Je kunt de wereld niet maken. Maar het Rijk mag wel ambities hebben hoe een land eruit zou moeten zien”, aldus Verdaas (PvdA). Kamerlid Duyvendak van Groenlinks vreest dat onder de vlag van de nieuwe nota het groene en open gebied in hoog tempo zal worden volgebouwd en noemt het stuk de „zwanenzang van de ruimtelijke ordening” in Nederland.

Daarnaast zit de nadruk op de economische ontwikkeling in de nota links dwars. „De rijksoverheid laat de ruimtelijke ordening over aan gemeentes en marktpartijen. Dat is vragen om problemen”, meent SP-Kamerlid Van Velzen, die rept van de „nota leegte” en de „nota chaos”.

De voorzichtig positieve reactie in een groot deel van de Tweede Kamer tekent zich ook af onder de partijen die het beleid straks gestalte moeten gaan geven: provincies, gemeenten en ondernemers. Het Interprovinciaal Overleg (IPO) en de Vereniging van Nederlandse Gemeenten (VNG) zijn blij dat ze meer te zeggen krijgen op eigen terrein, maar twijfelen wel aan de uitvoerbaarheid van de nota. Geld en een goede gereedschapskist ontbreken volgens de twee organisaties nog om de plannen te realiseren.

De ondernemersorganisaties zijn om diezelfde reden terughoudend. Werkgeversorganisaties VNO-NCW en MKB-Nederland zijn blij met de aandacht voor de economie in de nota, maar vinden de financiële onderbouwing van het stuk „zeer mager” en missen daarbij concrete uitvoeringsplannen. Land- en tuinbouworganisatie LTO vindt het gunstig dat landbouw en vooral de tuinbouw de ruimte krijgen, maar constateert ook onduidelijkheid voor specifieke gebieden als het Veenweidegebied.

Milieuclubs zijn ronduit ontevreden over de weg die het kabinet wil inslaan. Efficiënt ruimtegebruik wordt niet gestimuleerd. „Gemeenten en provincies die willen bouwen, krijgen vrij baan. Daarmee geeft minister Dekker de bescherming van het Nederlands landschap uit handen”, aldus Milieudefensie.